ŻEBRACY

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Błąd przy generowaniu miniatury Chyba brakuje pliku /home/fundacjagdansk/domains/fundacjagdanska.hostingsdc.pl/public_html/images/9/99/1_Żebracy.jpg
Żebrak (siedzi u dołu, wyciąga rękę w stronę karety) przed Bramą Wyżynną, Matthaeus Deisch, 1761–1765
Żebrak na Długim Targu przed Złotą Kamieniczką, fragment ryciny Matthaeusa Deischa, 1761–1765
Michał Płoński Żebraczka, około 1802

ŻEBRACY (do końca XVIII wieku), grupa ludności miejscowej bądź napływowej, stojąca w opozycji do tzw. „ubogich wstydliwych”, tzn. wstydzących się zarabiać na życie żebraniem. W okresie średniowiecza, wobec dostrzegania w żebrakach obrazu Chrystusa, znajdowali się pod opieką Kościoła, niezależnie od tego, czy byli ubogimi mieszkańcami Gdańska czy włóczęgami.

W czasie reformacji wyraźne rozgraniczenie na żebraków miejscowych i napływowych (zgodnie z poglądami Marcina Lutra, iż gmina ma obowiązek udzielania pomocy tylko własnym ubogim), zaowocowało wprowadzeniem surowych restrykcji w stosunku do żebraków okresowo zjawiających się w Gdańsku, a jednocześnie próbami roztoczenia opieki nad żebrakami mieszkającymi w mieście. Celem opanowania zjawiska w 1525 zlecono powołanym przez Radę Miejską rotmistrzom (Rotmeister) prowadzenie spisów wszystkich żebraków, a także zbadanie, czy żebranie jest koniecznością życiową, czy też nie wynika z lenistwa lub grzesznego trybu życia.

W 1551 wprowadzono nakaz noszenia odznak żebraczych. Rozdawano je tylko tym ubogim, którzy nie byli w stanie sami siebie utrzymać. Jednocześnie podtrzymano zakaz żebrania przez żebraków obcych, których karano relegowaniem z miasta, a w przypadkach recydywy osadzeniem w więzieniu, stygmatyzacją (nacięcie prawego ucha) i ponownym relegowaniem połączonym z toczeniem w beczce. Egzekwowanie prawa powierzono wójtom żebraczym.

Penalizacja żebrania nie wpłynęła znacząco na ograniczenie zjawiska, czego efektem było wydawanie przez Radę Miejską kolejnych aktów prawnych skierowanych przeciwko żebrakom. Polityka miasta wobec nich została zaostrzona po powstaniu w 1631 Domu Poprawy, a zwłaszcza w 1699 Domu Dobroczynności, co połączone było z apelami do mieszkańców Gdańska, aby nie dawali jałmużny biednym, lecz tylko powołanym do tego kwestarzom Urzędu Dobroczynności. Poszerzony też został zakres penalizacji (kara ciężkich robót).

Narastaniu ubóstwa pod koniec XVIII wieku towarzyszyło nieskuteczne zwiększenie aktywności legislacyjnej Rady Miejskiej w zakresie wydawania aktów prawnych skierowanych przeciw żebrakom (zwłaszcza w okresach epidemii). W późniejszym prawodawstwie problem był już pomijany. ASZ

Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania
Partner Główny



Wydawca Encyklopedii Gdańska i Gedanopedii


Partner technologiczny Gedanopedii