BIBLIOTEKA GŁÓWNA POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Wejście do Biblioteki Głównej Technische Hochschule Danzig
Błąd przy generowaniu miniatury Chyba brakuje pliku /home/fundacjagdansk/domains/fundacjagdanska.hostingsdc.pl/public_html/images/2/21/Czytelnia_i_biblioteka_THD.jpg
Czytelnia i biblioteka, 1913
Błąd przy generowaniu miniatury Chyba brakuje pliku /home/fundacjagdansk/domains/fundacjagdanska.hostingsdc.pl/public_html/images/e/ee/Biblioteka_PG.jpg
Biblioteka Politechniki Gdańskiej, początek lat 50. XX wieku

BIBLIOTEKA GŁÓWNA POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ (PG), od 2017 Biblioteka Politechniki Gdańskiej. Utworzona w 1904 biblioteka Technische Hochschule Danzig (THD) składała się z czytelni na 36 miejsc (od 1929 – 100 miejsc), magazynu i pokoju do indywidualnej pracy dla wykładowców. Posiadała zróżnicowany księgozbiór, odpowiadający różnorodności oferty edukacyjnej uczelni, która kształciła w zakresie przedmiotów technicznych i humanistycznych (m.in. historii, geografii, ekonomii, pedagogiki, filozofii, psychologii, historii sztuki, zwłaszcza gdańskiej, geografii, filologii niemieckiej, romańskiej, rusycystyki, archeologii, muzykologii). W 1923 decyzją Senatu II Wolnego Miasta Gdańska (II WMG) otrzymała składający się z około 30 000 woluminów księgozbiór Towarzystwa Przyrodniczego w Gdańsku. W 1924 podjęła współpracę międzybiblioteczną z Biblioteką Miejską II WMG.

27 I 1945 część zbiorów wywieziono na statku „Deutschland” do Kilonii, skąd przetransportowano je do zamku w Schmalkalden w Turyngii. Później w większości uległy one rozproszeniu lub zaginęły. Z księgozbioru Towarzystwa Przyrodniczego wywiezionego z Gdańska 853 tytuły trafiły w 1947 do Biblioteki Państwowej (obecnie Uniwersyteckiej) w Bremie. Część księgozbioru ukryto we wsi Świńcz, większość pozostawiona w Gdańsku spłonęła podczas walk o miasto i po zajęciu PG przez Armię Czerwoną (zob. rok 1945).

Po przejęciu uczelni przez Grupę Operacyjną Ministerstwa Oświaty i wyborze władz PG zatrudniono trzy osoby do uruchomienia biblioteki. W czerwcu 1945 otwarto Bibliotekę Centralną, od 1950 zwaną Biblioteką Główną (BG). Ze względu na zniszczenie środkowej części Gmachu Głównego PG trzyosobowy zespół funkcjonował w dwóch pokojach na parterze bocznego skrzydła gmachu. Pierwsze prace polegały na rewindykacji, zabezpieczeniu i posortowaniu oraz inwentaryzacji ocalałego księgozbioru. Sprowadzono zasoby ukryte w Świnczu, pozyskano też pozycje z niemieckich bibliotek podworskich, klasztorów (Starogard Gdański, Bydgoszcz, Kartuzy), księgozbiór ze szkoły budowlano-mechanicznej w Zgorzelcu oraz z darów między innymi byłych profesorów i pracowników PG. Z księgozbioru Towarzystwa Przyrodniczego w Gdańsku pozostało jedynie 137 tytułów. Założono katalogi: rzeczowy, przedmiotowy i alfabetyczny, specjalny, działowy dla matematyki, architektury, fizyki oraz podręczny w czytelni i centralny ze zbiorów katedr poszczególnych wydziałów. Skontrum w 1946 wykazało 26 tysięcy woluminów ocalałych z biblioteki oraz poszczególnych katedr. Po selekcji w 1948 pozostawiono 9600 tomów adekwatnych do profilu zbiorów PG. W związku z brakiem literatury technicznej korzystano z wydawanych skryptów, m.in. przez Bratnią Pomoc, oraz z nielicznej literatury przekazanej bibliotece przez polskich wykładowców.

Podjęto działania rekonstrukcyjne; inż. arch. Jerzy Winnicki zaprojektował czytelnię, wypożyczalnię i katalogi. Pod kierunkiem Witolda Minkiewicza prace budowlane zakończono w 1950: zwiększono metraż biblioteki, zmieniono układ holu, korytarzy i pomieszczeń oraz styl architektoniczny z przedwojennego z elementami secesji na modernistyczny. Projekty części pomieszczeń BG wykonał jej dyrektor Marian des Loges. Ze względu na charakter zbiorów w 1950 wprowadzono (decyzją Komisji Bibliotecznej Senatu PG) nowy katalog przedmiotowy, opracowany przez dyrektora BG. Zastąpił on stosowany w innych bibliotekach katalog oparty na Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej. W 1951 rozpoczęto gromadzenie księgozbioru dla studentów, z odrębnym katalogiem i inwentarzem, otwarto też czytelnię czasopism. 20 II 1952 rektor Robert Szewalski otworzył odbudowaną i wyremontowaną BG; udostępniono wówczas czytelnię na 100 miejsc i wypożyczalnię dla studentów. Rozpoczęto opracowywanie katalogu alfabetycznego i rzeczowego. W 1952 powstał Oddział Informacji Bibliograficznej, sprawujący opiekę nad bibliotekami zakładowymi (od 1964 – Oddział Informacji Naukowej). W 1953 utworzono wypożyczalnię międzybiblioteczną. W 1955 powstały pierwsze filie BG: na Wydziale Chemicznym, Wydziale Łączności (1958) oraz międzywydziałowa filia matematyczno-fizyczna. Dalszy wzrost liczby filii został zahamowany, ponieważ brakowało funduszy oraz wizji rozwoju wspólnej dla dyrekcji biblioteki, władz poszczególnych wydziałów i Senatu PG. W 1959 zainaugurowano kursy bibliograficzno-dokumentacyjne dla studentów IV i V roku oraz asystentów i doktorantów; pojawiła się też możliwość odbycia praktyk dla studentów bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. W 1962 wprowadzono wolny dostęp do książek, utworzono Pracownię Mikrofilmową do wykonywania diapozytywów i mikrofilmów, zapoczątkowano scalanie księgozbioru poszczególnych katedr i zakładów na wydziałach, przenosząc zasoby do BG i jej filii. Rozpoczęto wymianę periodyków naukowych z krajami Europy Zachodniej i Wschodniej. Rozbudowano strukturę Oddziału Informacji Naukowej, a w 1962 wprowadzono szkolenie biblioteczne dla studentów I roku. W 1970 powstała czytelnia norm i patentów. Po 1983 zainaugurowano kursy informacji naukowej dla pracowników innych bibliotek województwa, zwłaszcza uczelnianych. W 1973 powiększono magazyn główny, w 1989 uzyskano dwa pomieszczenia od Studium Wojskowego PG i przeznaczono je na magazyn.

Zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu biblioteki przyniosła informatyzacja zapoczątkowana w 1992: od 1993 udostępniono publikacje zwarte w systemie bibliotecznym (VIRTUA) oraz Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny (NUKAT – centralny katalog bibliotek naukowych i akademickich). W latach 1998–1999 przeprowadzono modernizację i remont Magazynu Głównego (instalacja samojezdnych regałów), w 1998 biblioteki wydziałowe włączono w strukturę BG. W 2000 udostępniono on-line katalog czasopism. Od 2002 wprowadzono rezerwację książek i wypożyczeń przez Internet oraz wolny dostęp do części zasobów, pojawiły się kolejne katalogi on-line (ewidencja prac naukowo-badawczych w systemie APIS-ZB, część zbiorów udostępniono w systemie Musnet); wprowadzono też elektroniczne źródła informacji (e-czasopisma, e-książki, e-podręczniki akademickie, bazy danych), a w Czytelni Norm dostęp do elektronicznych informacji normalizacyjnych (e-normy). Również w 2002 biblioteka przystąpiła do projektu Polska Biblioteka Internetowa (PBI), umożliwiającego prezentację w Internecie zbiorów bibliotecznych. W 2014 wprowadzono samoobsługowe wypożyczanie i zwroty książek w Gmachu Głównym, wcześniej dostępne w filii na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki oraz w Regionalnej Bibliotece Nanotechnologii (Filia Wydziału Chemicznego, Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej); zmodernizowano też pomieszczenia do korzystania z multimediów, pracy indywidualnej, do nauki własnej (open space). W czytelniach i filiach dostępnych było łącznie ponad 440 miejsc oraz ponad 200 stanowisk komputerowych. Biblioteka w 2014 posiadała ponad 30 000 zdigitalizowanych książek i dokumentów w ramach Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej (PG jest tu głównym partnerem). 6 II 2024 uruchomiono system bibliOteczny ALMA Z multiwyszukiwarką Primo, zastepując system informatyczny VTLS/Virtua.

10 VI 1993 władze Bremy przekazały przewodniczącemu Rady Miasta Gdańska Andrzejowi Januszajtisowi dwa tytuły z dawnego zbioru gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego, przekazanie kolejnych tomów nastąpiło 28–29 VI 2000.

W latach 1950–1982 funkcjonowała Komisja Biblioteczna (przewodniczącymi byli m.in. Zdzisław Pazdro (1950–1958), Barbara Mielcarzewicz (1962–1970), prof. nadzw. dr hab. inż. Kazimierz Wysiatycki (1970–1982)), w okresie 1983–1988 – Komisja Biblioteczno-Wydawnicza (przewodniczący prof. dr hab. inż. Stanisław Butnicki), po 2005 utworzono Radę Biblioteczną (organ opiniujący rektora), jej skład, tryb powoływania oraz kompetencje określa statut PG. Jej kadencja trwa cztery lata. M.in. od 5 IV 2013 do 31 VIII 2016 przewodniczącym Rady Bibliotecznej był prof. dr hab. inż. Marek Kubale, na kolejną kadencję (1 IX 2016 – 31 VIII 2020) powołano na to stanowisko prof. dr hab. Radosława Szmytkowskiego. WP

Dyrektorzy biblioteki THD (1904–1945) i PG (od 1945)
Lata urzędowania Imię i nazwisko Informacje dodatkowe
1904–1907 Heinrich Simon
1908–1922 Paul Trommsdorff
1922–1928 dr Albert Predeek
1928–1939 dr Fritz Prinzhorn
1939–1945 Otto von Franque
1945–1946 dr Roman Molski
1946–1950 mgr Alfred Rachalski nauczyciel, bibliotekarz
lipiec 1950 – marzec 1957 Marian Des Loges
1957–1973 mgr st. kustosz dyplomowany Barbara Mielcarzewicz
1973–1985 mgr Mirosław Komendecki historyk sztuki, politolog
1982–2000 mgr st. kustosz dyplomowany Janina Ligman
2000–2016 inż. kustosz Bożena Hakuć
2017–2022 dr Anna Wałek adiunkt biblioteczny
2022– dr dr Anna Dąbrowska
WP
Stan zatrudnienia w bibliotece THD (1904–1945) i PG (od 1945)
1906 5
1942 11
1950 9
1951 15
1957 33
1960 37
1970 42
1973 51
1980 75
1984 85
1993 67
2001 85
2003 84
2014 53
2017 53
WP
Stan zbiorów w bibliotece THD (1904–1945) i PG (od 1945)
Rok Liczba woluminów Uwagi
1914 41 000
1934 150 000
1948 9600
1952 43 000
1957 114 900
1970 420 000 w tym 40% stanowiły zbiory specjalne
(normy, patenty, literatura firmowa, mikrofisze, mikrofilmy, fotokopie, taśmy magnetofonowe)
1972 527 639
1988 848 456
1991 785 579
1993 798 730 druki zwarte, czasopisma, wydawnictwa zbiorowe, zbiory specjalne
(normy, patenty, literatura fachowa techniczno-handlowa),
mikrofisze, mikrofilmy, taśmy magnetofonowe i magnetowidowe
2004 400 000 książki naukowe, skrypty, podręczniki
123 000 czasopisma, normy i patenty
7000 zbiory zabytkowe (rękopisy, inkunabuły, starodruki),
w tym zbiory Towarzystwa Przyrodniczego i PG do 1945 roku
2014 1 000 000
WP
Struktura Biblioteki Głównej PG
Rok Struktura
1950 Oddział Druków Zwartych
Oddział Druków Ciągłych
Oddział Udostępniania Zbiorów
Oddział Administracyjno-Gospodarczy
1964 Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów
Oddział Opracowania Druków Zwartych Nowych
Oddział Katalogów Rzeczowych
Oddział Udostępniania Zbiorów
Oddział Informacji Naukowej
Sekcja (Oddział) Zbiorów Specjalnych, Opieki nad Bibliotekami Zakładowymi
Pracownia Mikrofilmowa
3 filie, m.in. Międzyuczelniana Czytelnia Czasopism Chemicznych (z Wydziałem Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Gdańsku)
1974 Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów
Oddział Opracowania Zbiorów
Oddział Informacji Naukowej
Oddział Udostępniania Zbiorów
Sekcja Dokumentacji Prac Naukowo-Badawczych
Samodzielna Sekcja Zbiorów Specjalnych
Pracownia Mikrofilmowa
Filia na Wydziale Chemicznym, Międzyuczelniana Biblioteka Czasopism Chemicznych i Biochemicznych, Filia na Wydziale Elektroniki, Filia w Międzywydziałowym Instytucie Fizyki
Samodzielna Sekcja Administracyjno-Gospodarcza
1983 Oddział Informacji Naukowej
Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów
Oddział Opracowania Alfabetycznego Druków Zwartych i Zbiorowych
Oddział Opracowania Rzeczowego
Oddział Opracowania Czasopism
Oddział Zbiorów Specjalnych
Oddział Udostępniania Zbiorów
Oddział Magazynów – Konserwacji i Gospodarki Zasobami
Filia na Wydziale Chemicznym oraz Międzyuczelniana Biblioteka Zbiorów Chemicznych i Biochemicznych, Elektroniki, w Instytucie Fizyki, Filia nr 4 w Instytucie Okrętowym, Ośrodek Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej
Samodzielna Sekcja Administracyjno-Gospodarcza
Zespół Wydawniczy, Technologii Kształcenia i Reprografii
Pracownia: Technik Audiowizualnych (oraz Laboratorium), Mikrofilmowa, Systemu „Pentakta”
Biblioteka Beletrystyczna
1992 Oddział: Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów, Opracowania Alfabetycznego Druków Zwartych i Zbiorowych
Oddział Opracowania Rzeczowego i Czasopism
Oddział: Udostępniania Zbiorów, Informacji Naukowej, Magazynów, Konserwacji i Gospodarki Zasobami, Norm, Patentów i Literatury Fachowej, Dokumentacji Prac Naukowych
Sekcja Administracyjno-Gospodarcza
Stanowisko do spraw Sieci Bibliotek Wydziałowych i Instytutowych
Filia nr 1 na Wydziale Chemicznym – Międzyuczelniana Biblioteka Zbiorów Chemicznych i Biochemicznych, Filia nr 2 na Wydziale Elektroniki, Filia nr 3 na Wydziale Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej, Filia nr 4 na Wydziale Oceanotechniki i Okrętownictwa, Filia nr 5 Biblioteka Matematyczna, Filia nr 6 w Instytucie Elektrotechniki Morskiej i Przemysłowej
Zespół Technologii Kształcenia
Pracownia Historii Politechniki Gdańskiej (od 1986)
Pracownia: Systemu „Pentakta”, Mikrofilmowa, Kserograficznastarszy specjalista od spraw komputeryzacji, administrator systemów komputerowych BG
1995 Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów
Oddział Opracowania Komputerowego Zbiorów: Alfabetyczny, Przedmiotowy
Oddział Opracowania Czasopism
Oddział Udostępniania Zbiorów
Oddział Dokumentacji Prac Naukowo-Badawczych
Oddział Informacji Naukowej
Oddział Magazynów i Konserwacji Zbiorów
Oddział Zbiorów Specjalnych
Oddział Zbiorów Audiowizualnych i Dokumentacji Historycznej PG
Pracownia Mikrofilmowa
Pracownia Kserograficzna
Pracownia Historii (od 1986, od 2007 Sekcja Historyczna)
Archiwum Zakładowe (w strukturze BG w latach 1993–2009)
Międzywydziałowe Laboratorium Komputerowe (od XI 1993)
Stanowisko do spraw Sieci Bibliotek Wydziałowych
Filie na Wydziałach: Chemicznym – Międzyuczelniana Biblioteka Zbiorów Chemicznych i Biochemicznych, Elektroniki, Fizyki i Matematyki Stosowanej – Czytelnia Fizyczna oraz Matematyczna, Elektrycznym
2015 Sekcja Gromadzenia i Opracowywania Zbiorów Tradycyjnych
Sekcja Historyczna
Sekcja Informacji Naukowo-Technicznej
Sekcja Udostępniania Zasobów Cyfrowych, Budowy Zbiorów Cyfrowych i Multimedialnych
Sekcja Obsługi Czytelnika, Czytelnia: Ogólna, Zbiorów Zabytkowych (druki, starodruki – XVI–XVIII wiek, rękopisy – XVIII–XX wiek, lata 1801–1945; 23 000 druków, 662 starodruki, ponad 110 rękopisów)
Sekcja Czasopism Bieżących
Sekcja Informacji Naukowej i Norm
Wypożyczalnia międzybiblioteczna
Wypożyczalnia
Magazyn Główny
Czytelnia Główna
8 filii na Wydziałach: Architektury, Elektroniki, Mechanicznym, Telekomunikacji i Informatyki, Oceanotechniki i Okrętownictwa, Elektrotechniki i Automatyki, Inżynierii Lądowej i Środowiska, Zarządzania i Ekonomii oraz Regionalna Biblioteka Nanotechnologii na Wydziale: Chemicznym, Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej
WP











Bibliografia:
Hakuć Bożena, Biblioteka Główna Politechniki Gdańskiej, „Pismo PG”, nr 3, 2006, s. 43–45.
Hakuć Bożena, Najcenniejsze zbiory biblioteczne Politechniki Gdańskiej. Historia powrotu księgozbioru na naszą uczelnię, „Pismo PG”, nr 8, 2014, s. 35–37.
Hakuć Bożena, Wczoraj, dziś – jutro. Osiągnięcia Biblioteki Głównej Politechniki Gdańskiej w roku jubileuszowym 65-lecia działalności, „Pismo PG”, nr 5, 2010, s. 52-53.
Kozłowska Teresa, Biblioteka Głowna, w: Politechnika Gdańska 50 lat. Wczoraj dziś jutro, Gdańsk 1994, s. 151–159.
Mielcarzewicz Barbara, Biblioteka Główna, w: Politechnika Gdańska 1945–1970. Księga Pamiątkowa, Gdańsk 1970, s. 184–190.
Parteka Witold, Pierwsi dyrektorzy i pracownicy Biblioteki Politechniki Gdańskiej, „Pismo PG”, 2013, nr 8, s. 57-61.

Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania
Partner Główny



Wydawca Encyklopedii Gdańska i Gedanopedii


Partner technologiczny Gedanopedii