RADDE GUSTAV RICHARD FERDINAND, podróżnik, przyrodnik, były patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
GUSTAV RICHARD FERDINAND RADDE (27 XI 1831 Gdańsk – 15 III 1903 Tbilisi), podróżnik, przyrodnik, były patron gdańskiej ulicy. Syn nauczyciela łaciny i języka niemieckiego, pracującego początkowo w Nowym Dworze Gdańskim, od 1829 do śmierci w gdańskiej szkole św. Piotra i Pawła, Johanna Jacoba Michaela (1800 Brzeźno koło Człuchowa – 6 VIII 1851 Gdańsk) i Marii Elisabeth z domu Eisenach. Brat Ottona i Clary. Mieszkał z rodzicami przy Köksche Gasse (ul. Refektarska) na Osieku.
Uczył się w szkole realnej w Gdańsku, nie ukończył nauki w średniej szkole św. Piotra i Pawła, następnie samouk praktykujący w Rats-Apotheke przy Langer Markt 39 (Długi Targ). Utrzymywał kontakty z Franzem Antonem Menge (z którym w wolnych chwilach zbierał pająki) i Paulem Kummem (z którym zbierał chrząszcze). Dzięki ich staraniom otrzymał niewielkie stypendium Towarzystwa Przyrodniczego, otrzymawszy też materialną pomoc od swoich mentorów, w lutym 1852 wyjechał na Krym w celu prowadzenia badań przyrodniczych. Przesyłał z Krymu w darze dla gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego między innymi rzadkie okazy ptaków i roślin. Jego pracą szybko zainteresowało się Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne w Petersburgu, z ramienia którego w latach 1855–1860 prowadził badania przyrodnicze w południowo–wschodniej Syberii, po rzekę Amur. Po powrocie z Syberii otrzymał posadę w Akademii Nauk w Petersburgu, w 1859 gdańskie Towarzystwo Przyrodnicze nadało mu tytuł członka korespondenta. W 1862 brał udział w wyprawie naukowej na południe Rosji, w 1863 w wyprawie na Kaukaz. Pozostał w Gruzji, mieszkał w Tbilisi, skąd udawał się na wyprawy w góry Kaukazu i na Syberię.
Wybitny znawca geografii i przyrody tamtego regionu, założyciel w 1866 w Tbilisi Muzeum Historii Naturalnej (istniejącego i obecnie, z jego popiersiem na dziedzińcu), którego do śmierci był dyrektorem. Autor prac naukowych z tego zakresu, wydanych głównie w Niemczech. Za wybitne osiągnięcia uhonorowany tytułem doktora honoris causa uniwersytetu w Dorpacie (Tartu, Estonia). W 1884 przewodniczył w Wiedniu I Międzynarodowemu Kongresowi Ornitologicznemu. Jego imieniem nazwano w nauce opisaną w 1876 żabę mongolską (Bufo raddei) oraz kilka innych odkrytych bądź opisanych przez niego gatunków zwierząt (np. gajówkę brodatą Raddego (Phylloscopus schwarzi, 1863)) i roślin (np. brzozę Raddego (Campanula raddeana, 1887)). W 1893 otrzymał doktorat honorowy uniwersytetu w Dorpacie (Tartu, Estonia)
Wielokrotnie wracał do Gdańska, wygłaszając odczyty o podróżach badawczych – na przykład w 1860 w Sali Apollo Hotelu du Nord ( hotel Gdańsk Radisson Blu), w domu Towarzystwa Przyrodniczego w latach 1873, 1882, 1889 – i przywożąc eksponaty dla działu przyrodniczego Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej. W prywatnych listach do dyrektora tej placówki, Hugo Conwentza, opisywał tęsknotę za Gdańskiem, za widokiem wydm na Stogach, widokiem z Pachołka, za smakiem flądry. Po śmierci swojego gdańskiego mentora, Franza Antona Menge, współfinansował poświęconą mu tablicę w Zielonej Bramie.
9 VI 1863 ożenił się w Petersburgu z Marie Amalie von Brandt, córką pracującego w Rosji zoologa Johanna Friedricha (25 V 1802 Jüterbog (Brandenburgia) – 15 VII 1879 Merreküll (obecnie Meriküla, Estonia)) i Henriette Amalie Auguste z domu Weichart (10 V 1811 Jena – 11 X 1866 Petersburg). Ich córka, Marie (15 VII 1868 Bordżomi nad Kurą, Gruzja – 5 IV 1947 Füssen (Bawaria)), poślubiła w 1887 w Tbilisi malarza Oskara Freiwirth-Lützow (12 V 1862 Moskwa – 3 V 1925 Füssen).
Pochowany w Bordżomi. Jego imieniem nazwano wieś Radde nad Amurem (obecnie w rejonie Obłuczje Żydowskiego Obwodu Autonomicznego Dalekowschodniego Okręgu Federalnego Rosji). Do 1945 jego imię, Gustav-Radde-Weg, nosiła w Gdańsku–Wrzeszczu obecna ul. Pileckiego.
