SUCHANEK ANTONI KAROL, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Błąd przy generowaniu miniatury Chyba brakuje pliku /home/fundacjagdansk/domains/fundacjagdanska.hostingsdc.pl/public_html/images/f/f1/Antoni_Suchanek_1978.jpeg
Sekretarz KC PZPR Jerzy Łukaszewicz dekoruje Antoniego Suchanka Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, 24 IV 1978
Antoni Karol Suchanek, Pejzaż morski, około 1930
Antoni Karol Suchanek, Wnętrze Katedry Oliwskiej, 1957
Antoni Karol Suchanek, Samotna, 1967

ANTONI KAROL SUCHANEK (27 IV 1901 Rzeszów – 19 XI 1982 Gdynia), artysta malarz, grafik, patron gdańskiej ulicy. Jeden z pięciorga dzieci Henryka (1871 Budapeszt – 7 XI 1940 Warszawa), inżyniera kolejnictwa, w 1920 wiceprezesa dla spraw technicznych Dyrekcji Kolei Państwowych w Krakowie, od kwietnia 1921 zastępcy Dyrektora Departamentu Mechanicznego i Zasobów Ministerstwa Kolei Żelaznych w Warszawie, następnie dyrektora Związku Polskich Wytwórców Wagonów i Parowozów, i Zofii z domu Kamińskiej. Dzieciństwo spędził w Nowym Sączu.

W latach 1917–1921 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego i Teodora Axentowicza. Studia przerwał, by zaciągnąć się do 5. Pułku Piechoty Legionów. Rannego odesłano jako rysownika do sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1922 wyruszył w artystyczne podróże do Wiednia i Monachium, wrócił ze względu na niechętną Polakom atmosferę. Od 1924 mieszkał w Bydgoszczy, pracował jako kierownik artystyczny Zakładów Graficznych Biblioteki Polskiej, tam też pod kierunkiem Leona Wyczółkowskiego przez dwa lata uzupełniał wykształcenie w dziedzinie grafiki. W 1929 miał pierwszą wystawę indywidualną w Jastarni, następnie wystawiał w Warszawie, Gdyni, Gdańsku, Lwowie. Od 1931 w Warszawie; działał w Sekcji Morskiej Polskiego Towarzystwa Artystycznego i w Lidze Morskiej i Kolonialnej.

Od 1934 współpracował z Galerią Morską Mariana Mokwy. W roku 1936 członek komitetu, wicegospodarz i następnie gospodarz Zachęty, w 1939 zabezpieczał jej zbiory (między innymi Bitwę pod Grunwaldem, Kazanie Skargi, Konstytucję 3 Maja). Zakonspirowany jako współwłaściciel kawiarni "Pod Kasztanem", pod jej płaszczykiem prowadził nieoficjalną pracownię. 5 VI 1943, podczas ślubu córki, aresztowany wraz z żoną, córką i synem Andrzejem, razem z nimi więzień Pawiaka i obozu w Auschwitz, dzięki staraniom zwolniony na początku listopada 1943 (pozostali członkowie rodziny także przeżyli), ukrywał się w Warszawie w obawie przed kolejnym aresztowaniem. Walczył w powstaniu warszawskim, dowodził obroną szpitala dla dzieci głuchoniemych. Ranny w rękę, zagrożony amputacją, trafił do szpitala.

Latem 1946 wysłany na Wybrzeże przez Ministerstwo Żeglugi i Handlu oraz Ministerstwo Kultury i Sztuki w celu dokumentowania w rysunku i malarstwie zniszczeń i odbudowy portów polskich oraz stanu zabytków Gdańska, zamieszkał w Gdyni-Orłowie. Razem z Marianem Mokwą stworzył w gdyńskiej kawiarni artystycznej "Cyganeria" Grupę Polskich Marynistów Plastyków. W 1947 powstała teka litografii Polskie Wybrzeże. Od 1949 tworzył studia portretowe osób zasłużonych dla Wybrzeża oraz aktorów Teatru Wybrzeże i Studia Operowego Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. W 1951–1952 w plenerach stoczni Gdańska, Gdyni i Szczecina powstawały rysunki składające się na cykl „Stocznia buduje”. W 1957 wydał tekę autolitografii Gdańsk 1957, a w 1960 album Stocznia Gdańska w szkicach Antoniego Suchanka. Liczne wystawy zbiorowe, często o profilu marynistycznym, przede wszystkim w Zachęcie w Warszawie (morskie – 7, ogólne – 11), w Gdańsku, Sopocie, Nowym Sączu i innych miastach Polski oraz wystawa morska w Genui, a także wystawy więźniów Oświęcimia. Brał udział w tworzeniu wystroju plastycznego statków, między innymi m/s "Oliwa" i m/s "Dęblin".

Odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi (1947), medalem Pięćsetlecia Powrotu Gdańska do Polski (1957), medalem X Wieków Gdańska (1962), Krzyżem Oficerskim (1971) i Krzyżem Komandorskim (1978) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką Zasłużony Pracownik Morza (1971), Medalem Neptuna (1971). Honorowy Członek Stowarzyszenia Marynistów Polskich (1980).

Po raz pierwszy żonaty był od 1922 z Teofilą z domu Folta, miał z nią córkę Teofilę, synów Andrzeja (w czasie okupacji wraz z siostrą w jednostce dyspozycyjnej Komendanta Głównego AK „Osa”-„Kosa 30”, wskutek zdrady rozbitej przez Gestapo na jej ślubie) i Henryka. Po raz drugi żonaty był od 1931 ze Stefanią z domu Olma, z którą miał syna Jerzego. Po raz trzeci żonaty ze Stanisławą (26 II 1901 – 11 VIII 1985).

Pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni, pomnik nagrobny wykonał Wiktor Tołkin. Od 19 XII 1990 patron ulicy w Gdańsku- Chełmie. MJB

Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania
Partner Główny



Wydawca Encyklopedii Gdańska i Gedanopedii


Partner technologiczny Gedanopedii