SZPITALE 1945–2010

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Szpital Wojewódzki
Szpital Marynarki Wojennej, 2017
Szpital Kolejowy, 2018
Były budynek Szpitala Stoczniowego, stan z 2019

SZPITALE 1945–2010. W 1945 roku, po zakończeniu działań wojennych, na terenie Gdańska istotnym problemem stało się zaopatrzenie rannych, opanowanie chorób zakaźnych (gruźlicy, epidemii tyfusu i chorób wenerycznych), opieka nad kobietami zgwałconymi przez żołnierzy Armii Czerwonej oraz chorymi dziećmi, w tym licznymi sierotami. Budynki większości szpitali były zdewastowane lub zburzone, mienie rozkradziono bądź uszkodzono, brakowało lekarstw, materiałów i sprzętu chirurgicznego, wody, sprawnej kanalizacji, ubrań dla chorych, personelu lekarskiego, pielęgniarskiego i pomocniczego.

Od 1 IV do 31 X 1945 powstało 5 ambulatoriów z poradniami: przeciwgruźliczymi, przeciwwenerycznymi, stacjami opieki nad matką i dzieckiem oraz poradniami stomatologicznymi. W latach 1945–1946 tworzono podstawy opieki stacjonarnej: w kwietniu–maju 1945 powstał prowizoryczny zakaźny Szpital Miejski w Gdańsku-Oliwie (lipiec 1945 – 100 łóżek), Miejski Szpital Chorób Zakaźnych we Wrzeszczu przy Hochstrieß 11 (ul. Słowackiego; w lipcu 1945 – 79 łóżek), Szpital Epidemiczny przy Sanatorium Nadmorskim Gedania (liczba łóżek nieznana) przy ul. Pomorskiej 68 ( Konradshammer), Miejski Szpital Portowy w Gdańsku-Nowym Porcie (w lipcu 1945 – 140 łóżek), w budynku szkolnym przy ul. Parafialnej (obecna ul. ks. Góreckiego 16, do marca 1945 niemiecki lazaret polowy), zakaźny w dawnym Szpitalu Miejskim przy Sandgrube (ul. Rogaczewskiego) (w lipcu 1945 – 40 łóżek), Szpital Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) przy ul. Śluza 9/10 ( Szpital Kliniczny pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny) oraz szpital dziecięcy przy ul. Kartuskiej 63 ( Miejski Szpital Dziecięcy). Zabezpieczono budynki szpitala diakonis ewangelickich i Szpitala Chorób Kobiecych we Wrzeszczu. W kwietniu–lipcu 1945 stopniowo uruchamiano oddział Szpitala Miejskiego Ogólnego ( GUMed).

Jesienią 1945 i na początku 1946 roku zlikwidowano doraźnie stworzony Szpital Epidemiczny przy Sanatorium Nadmorskim Gedania. W Szpitalu Miejskim w Gdańsku-Oliwie początkowo ograniczono liczbę łóżek (w lutym 1946 – 49 łóżek), następnie szpital zlikwidowano. Budynki Miejskiego Szpitala Portowego przekazano Sanitariatowi Morskiemu, a wyposażenie Miejskiego Szpitala Chorób Zakaźnych we Wrzeszczu przekazano Szpitalowi Miejskiemu Silberhammer ( Wojewódzki Szpital Psychiatryczny). W 1945/1946 powstał Szpital Kolejowy ( Okręgowy Szpital Kolejowy) i otwarto Polski Szpital Ewangelicki ( Pomorskie Centrum Traumatologii).

Powoływanie, a następnie zamykanie niektórych szpitali wynikało zarówno z doraźnych potrzeb medycznych (np. przebiegu epidemii), jak i z powodu braku personelu (akcja wysiedlania ludności niemieckiej, brak napływu personelu bądź rezygnacja polskiego personelu z pracy spowodowana trudnymi warunkami). System opieki stacjonarnej ustabilizował się po roku 1947: Akademia Lekarska, Miejski Szpital Powszechny (ul. Nowy Świat 2–6), Miejski Szpital Dziecięcy (ul. Kartuska 63), Szpital PCK (ul. Śluza 9/10), Szpital Kolejowy (ul. Powstańców Warszawskich).

Od 1945 działał także Szpital Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (UBP; ul. Kartuska 4/6), leczący wyłącznie pracowników UBP ( Szpital Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji), a od 1947 7. Szpital Marynarki Wojennej (ul. Polanki 117). W następnych latach skupiono się na modernizowaniu i rozbudowie istniejących szpitali. Dopiero w 1973 roku powstał szpital studencki (Zespół Opieki Zdrowotnej dla Szkół Wyższych), w 1976 szpital na Polankach ( Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej nad Matką i Dzieckiem), a w 1985 – szpital na Zaspie ( Szpital Specjalistyczny im. św. Wojciecha Adalberta). Wśród szpitali wyodrębniono branżowe (Szpital Stoczniowy, Szpital Spraw Wewnętrznych i Administracji, 7. Szpital Marynarki Wojennej, Okręgowy Szpital Kolejowy, szpital studencki), które do lat 90. XX wieku z reguły świadczyły usługi medyczne tylko dla osób z danej branży. Dopiero przemiany ustrojowe po roku 1989 wymusiły poszerzenie zakresu świadczeń także na inne grupy pacjentów. Wśród gdańskich szpitali wyróżnia się GUMed, będący od 1946 roku (początkowo jako Akademia Lekarska, następnie: Akademia Medyczna) głównym ośrodkiem diagnostycznym i terapeutycznym dla regionu gdańskiego oraz ważnym ośrodkiem akademickim.

Do istotnych przemian w szpitalnictwie w okresie 1945–2010 należy coraz bardziej szczegółowa specjalizacja kadr medycznych, a co za tym idzie – specjalizacja usług medycznych, opieranie diagnostyki i terapii w coraz większym stopniu na zaawansowanym technologicznie sprzęcie, tworzenie szczegółowych procedur medycznych, wykorzystywanie nowoczesnych leków i materiałów. Do początku lat 70. XX wieku proces ten był utrudniony z przyczyn ideologicznych. Ponowny regres wystąpił po wprowadzeniu stanu wojennego (1981), czemu usiłowano zapobiegać m.in. poprzez indywidualną pomoc z krajów Europy Zachodniej. Mimo powstania nowych szpitali w latach 70. i 80. XX wieku, wzrost bazy szpitalnej Gdańska nie nadążał za rozwojem miasta, o czym świadczy zmniejszanie się liczby łóżek szpitalnych na 10 tysięcy mieszkańców, z jednoczesnym wzrostem liczby osób hospitalizowanych. Personel szpitali z zasady opłacany był niewystarczająco. Wprowadzona w 1999 roku w Polsce reforma ochrony zdrowia uzależniła szpitale od finansowania centralnego (1999–2004 – 16 Regionalnych Kas Chorych i 17., Branżowa Kasa Chorych dla Kolejowej Służby Zdrowia, od 2004 dalsza centralizacja poprzez powstanie Narodowego Funduszu Zdrowia), kontraktującego usługi medyczne. Po roku 2000 powstało w Gdańsku 7 szpitali niepublicznych (w 2009 razem 111 łóżek), co z uwagi na niewielką rolę rynku ubezpieczeń nie wpłynęło znacząco na rozwiązanie problemu stacjonarnej opieki medycznej w Gdańsku. ASZ

Dane statystyczne publicznych szpitali gdańskich
w latach 1945–2008
Rok Liczba łóżek Liczba łóżek na
10 tysięcy mieszkańców
Liczba hospitalizowanych
w tysiącach
1945 1205 brak danych brak danych
1950 2081 brak danych brak danych
1955 2775 114,2 39,1
1960 3013 105,7 43,1
1965 3191 100,7 47,9
1970 3441 94,4 56,4
1975 3732 78,8 58,9
1980 4059 77,9 61,6
1985 3716 79,3 61,6
1990 3967 85,3 63,9
1995 3968 87,4 84,5
2000 3527 77,3 102
2003 3164 69,7 116,4
2008 3167 70,3 brak danych
MrGl
Dane porównawcze – rok 1985 i 1999
Liczba szpitali w Gdańsku 1985 1999
10 (+1 psychiatryczny) 10 (+1 psychiatryczny)
Liczba łóżek 3716 3655
Ogółem pacjentów 61 632 88 505
W tym:
Oddziały internistyczne 8366 19 697
Oddziały chirurgiczne 13 601 24 178
Oddziały pediatryczne 4845 6817
Oddział położniczo-ginekologiczny 14 393 14 517
Oddziały skórno-weneryczne 1405 1610
Oddziały onkologiczne 960 1720
Oddziały urologiczne 1211 1976
Oddziały gruźliczo-płucne 1041 1167
Oddziały chorób zakaźnych 4868 2892
Pacjenci wypisani ze szpitali 56 803 84 311
Pacjenci zmarli w szpitalach 2480 2421
MrGl
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania
Partner Główny



Wydawca Encyklopedii Gdańska i Gedanopedii


Partner technologiczny Gedanopedii