VREDEMANN HANS, malarz, architekt

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Hans Vredemann de Vries
Hans Vredemann de Vries, Alegoria Grzechu i Zbawienia z kościoła Bożego Ciała, ufundowana przez Johanna, Adriana i Nicolasa von der Linde oraz Bartholomäusa Wagnera młodszego, 1596
Hans Vredemann de Vries, Sprawiedliwość, Ratusz Głównego Miasta Gdańska
Hans Vredemann de Vries, Sąd Ostateczny, Ratusz Głównego Miasta Gdańska

HANS (Johann, Jan) VREDEMANN (Fredemann) de VRIES (Freehe, Frese, Fresse, Friese, Friesen) (1525/1526 Leeuwarden (Fryzja) – 1609 Hamburg) rytownik, malarz, architekt, fortyfikator i teoretyk architektury. Syn Petera, niemieckiego kanoniera w służbie namiestnika Fryzji Georga Schencka van Toutenburg.

W latach 1544–1546 pracował jako stolarz meblowy w Leeuwarden, jednocześnie uczył się u witrażysty Reyera Gerritszena (do 1546/1547), w 1546–1548 w Kampen (prow. Overijssel) w warsztacie miejskiego malarza Ernsta Maelera. We wrześniu 1548 odnotowany w Antwerpii jako obywatel tego miasta. Z początkiem 1549 przeniósł się do Mechelen, gdzie jego brat Salomon był organistą, we wrześniu w Antwerpii pomagał we wznoszeniu i ozdabianiu wielkiego łuku triumfalnego, budowanego na powitanie cesarza Karola V i jego syna Filipa II. Dzięki zarobionym pieniądzom w rodzinnej Fryzji (Kollum) zaczął malować farbami olejnymi, w latach około 1550 – około 1552 pracował jednocześnie jako stolarz meblowy. Pozostawał pod wpływem przetłumaczonych przez Pietera Koeck van Aelsta traktatów architektonicznych Witruwisza i Serlia. Przygotował ich odpisy i wydał w formie uporządkowanej publikacji (Architectura oder Bauung der Antiquen auss dem Vitruvius, woelches sein funff Collummen Orden, Antwerpen, Gerard de Jode, 1577), wielokrotnie wznawianej. W 1552 powrócił do Mechelen i rozpoczął pracę u malarza Claude’a Dorizi, gdzie dzięki drukom Hieronymusa Kocka zapoznał się z renesansowymi motywami wzorniczymi. Utrzymywał prawdopodobnie kontakt z włoskim malarzem Giorgio Ghisim, przebywającym w Antwerpii do 1554, poznał Michiela Coxie, pracował z Peterem Brueghelem I dla Hieronymusa Kocka i został członkiem cechu malarzy. W 1561 w Antwerpii stworzył projekt wystroju dla tamtejszego ratusza, w lutym 1564 kontynuował tu studia urbanistyczne. Opracował szereg własnych kompozycji architektonicznych, uwiecznionych w formie miedziorytów przez między innymi Gerarda de Jode, Hieronymusa Kocka i Philippa Galle.

Na początku 1570 zaprojektował łuk triumfalny na wjazd do Antwerpii Anny Habsburżanki, córki cesarza Maksymiliana II, narzeczonej Filipa II. Uchodząc przed inkwizycją jeszcze w tym roku przeniósł się do Akwizgranu (niem. Aachen, niderl. Aken), skąd w listopadzie 1572, za sugestią Karela Van Mandera, wyjechał do Liège (niderl. Luik). Po zawarciu pokoju pomiędzy Hiszpanią i Niderlandami w 1575 powrócił do Antwerpii, gdzie objął stanowisko nadzorcy prac fortyfikacyjnych wewnątrz miasta i zyskał okazję wykonania większych prac dekoracyjnych na zlecenie miasta. Po przejęciu Antwerpii przez namiestnika króla Hiszpanii, księcia Parmy Aleksandra Farnese w 1585, w rok później opuścił Antwerpię, przez Frankfurt nad Menem docierając w 1587 do Wolfenbüttel, gdzie pracował jako dworski architekt księcia Brunszwiku-Lüneburga – Juliusza. Wraz z synem Paulem został tam zatrudniony jako zarządca budowlany, między innymi do budowy kanału Łaba–Wezera. Po zwolnieniu w maju 1589 przez następcę Juliusza, księcia Henryka Juliusza, obaj przenieśli się do Brunszwiku (Braunschweig), następnie w latach 1591–1592 w Hamburgu pracowali u osób tak jak oni będących uchodźcami z Antwerpii przed religijnym terrorem Hiszpanów. Otrzymał od złotnika Jacoba de Moor zamówienie na grobowiec i dwa wielkie obrazy do tamtejszego kościoła św. Piotra. Grobowiec miał być ozdobiony perspektywicznym obrazem, na którym Chrystus ma pod stopami pokonaną śmierć, szatana i piekło.

25 I 1592 otrzymał wielkie (kupieckie) obywatelstwo Gdańska. W 1593 wykonał planu obwarowań Gdańska, do realizacji skierowano jednak projekt Antoniego van Obberghena, 3 III 1594 wypłacono mu 150 grzywien „zadośćuczynienia”. 16 IV i 4 VI 1594 Rada Miejska wypłaciła mu 200 złotych za namalowanie do Dworu Artusa obrazu Orfeusz pośród zwierząt (zaginionego podczas ostatniej wojny). Jesienią 1594 i w 1595 pracował z synem Paulem przy dekorowaniu Wielkiej Sali Rady w Ratuszu Głównego Miasta. Między 17 IX 1594 a 5 XI 1594 za dekorowanie stropu Wielkiej Sali Rady bliżej nieokreślonym dużym obrazem wypłacono mu 100 węgierskich złotych. Niebawem jednak, w latach 1608–1611, dekorację zastąpił nowy cykl malarski Isaaka van den Blocka.

W 1595 wykonał siedem dużych ściennych obrazów sztalugowych dla Ratusza Głównego Miasta, w cyklu Cnoty obywatelskie: Sprawiedliwość, Mądrość, Pobożność, Zgoda, Wolność, Stałość oraz Sąd Ostateczny, za co otrzymał 530 złotych. W trakcie prac w Wielkiej Sali Rady ciężkiego wypadku doznał syn Paul. Malował portal i obramienia drzwi do Wielkiej Sali Rady (otrzymał za to 2 IV lub 3 IV 1596 123 grzywny). Tuż przed opuszczeniem Gdańska 17 (lub 21) IX 1596 Rada wypłaciła mu 20 talarów.

W latach 1596–1597 ponownie pracował w Hamburgu dla uchodźcy z Antwerpii, Hansa l’Hommela, wykonując w jego domu malowidła na plafonie, obrazy perspektywiczne i groteski. Już wtedy zlecał wiele istotnych prac swemu synowi Paulowi, z którym w 1597–1598 w Pradze (Czechy) wykonywał wiele zleceń cesarza Rudolfa II. Jesienią 1598 przebywał w Hamburgu, w 1600 (za namową malarza Gillesa Coignet) w Amsterdamie, w 1601–1604 w Hadze, gdzie wydał dzieło o perspektywie (Perspective, Id Est Celeberrima Ars Inspicientis Aut Transpicientis Oculorum Aciei: In Pariete, Tabula Aut Tela Depicta, in Qua Demonstrantur Quædam ... Ambulaciorum, Platearum). Żywił nadzieję objęcia posady nauczyciela perspektywy na uniwersytecie w Lejdzie (Leyden). Od 1606 do śmierci przebywał w Hamburgu.

Przed 1556 poślubił Johannę van Muysene, córkę malarza Gielisa van Muysene, z którą miał syna Salomona (1556–1604), architekta. Po raz drugi ożenił się z Sarą van Elsmer, z której doczekał się syna Paula (1567 Antwerpia – przed 3 III 1617 Amsterdam), malarza. Jego uczniami byli: Isaak van den Blocke, Juan de la Corte, Hendrik van Steenwijck (I) i – jego syn, Paul. Zachowało się pięć jego obrazów w cesarskiej galerii obrazów w Wiedniu (Kunsthistorisches Museum), jeden (Wnętrze katedry w Antwerpii) w galerii hamburskiej (Hamburger Kunsthalle). Gdańskie obrazy z ratusza Głównego Miasta w czerwcu 1943 zostały zdemontowane i wywiezione do Morzeszyna koło Przywidza. W czerwcu 1945 powróciły do Gdańska, w 1970 na swoje miejsce w Wielkiej Sali Rady (Sala Czerwona). JANSZ

Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania
Partner Główny



Wydawca Encyklopedii Gdańska i Gedanopedii


Partner technologiczny Gedanopedii