UNIMOR
| < Poprzednie | Następne > |
UNIMOR, ul. Rzeźnicka 54/56. W początkach 1957 na szczeblu centralnym w Warszawie zapadła decyzja o budowie fabryki produkującej telewizory, rozważano umieszczenie jej we Wrocławiu lub w Gdańsku, wybrano drugą opcję. 1 II 1957 powstały Gdańskie Zakłady Radiowe T-18. Pierwszą siedzibę nowy zakład znalazł w czterech pokojach wynajmowanych w budynku Oddziału Narodowego Banku Polskiego przy ul. Okopowej 1, w kwietniu 1957 pracowały w nich cztery osoby (między innymi dyrektor, główny księgowy, główny inżynier), w listopadzie – 10, docelowo liczono na zatrudnienie 2500 osób.
W tym samym (1957) roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku przekazało na potrzeby tworzonego zakładu pozyskane od Marynarki Wojennej koszary przy ul. Rzeźnickiej. Alternatywnie rozważano wybudowanie siedziby w rejonie ul. Polanki (optował za tym Wojewódzki Zarząd Architektury i Budownictwa, głównym przeciwnikiem umieszczenia w koszarach był prof. Władysław Czerny), wskazujący na ograniczony teren możliwy do wykorzystania, co przy spodziewanych zmianach technologicznych mogło doprowadzi do załamania się wykorzystywanego ciągu technologicznego. Przeważyły jednak niższe koszty adaptacji koszar niż budowy gmachów na „dziewiczym” terenie i tym samym oddalenie produkcji o najmniej trzy lata.
1 IX 1957 ruszyła produkcja przygotowawcza (wyrób narzędzi i oprzyrządowania). 1 V 1958 wyprodukowano pierwszą serię 10 telewizorów „Belweder” (o 14 calowym ekranie) na licencji Warszawskich Zakładów Telewizyjnych, do końca roku (będącego nadal okresem organizacji produkcji i szkoleń) – około 2000 sztuk. Zakład zatrudniał w pierwszym roku produkcji 1000 osób, w tym 150 inżynierów i techników. W 1959 wyprodukowano 13 242 telewizory, w 1960 – 42 492. W 1959 rozpoczęto też produkcję (małoseryjną) radiolinii stosowanych w stacjach nadawczych i przekaźnikowych telewizji, eksportowanych do ZSRR i na Węgry.
Wiosną 1959 dobudowano do gmachu głównego nowe skrzydło (kubatura: 33 500 m³), przeznaczone dla głównej linii produkcyjnej własnej konstrukcji telewizorów marki Neptun (produkowany od 1959, różne serie i typy, ekrany od 14 do 24 cali, odbiorniki czarno-białe i – od 1980 – kolorowe). W 1961 oddano drugie ze skrzydeł (kubatura: 36 000 m³), wybudowane przez Gdańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego według projektu wykonanego w Przedsiębiorstwie Projektowania i Budowy Zakładów Przemysłu Metalowego i Elektrycznego ,,Prozamet" w Gdańsku (projekt inż. Jana Gumowskiego i inż. Dobrosława Rytla, wedle architektonicznego opracowania Stanisława Armatyńskiego i Juliana Libana, z konstrukcją opracowaną przez inż. Janusza Cichockiego i inż. Pawła Morzyńskiego). Produkowano telewizory Neptun i Szmaragd, w 1962 wprowadzono do produkcji jednokanałowe (kanał odbioru był różny dla poszczególnych województw, odbiornik dla Gdańska nie działał w innych miastach wojewódzkich) telewizory „Pegaz” (14 cali, znacznie lżejszy od poprzednich – 16 kg), opracowane przez własne biuro projektowe pod kierunkiem inż. Zenona Grzelaka. Od 1964 produkowano 10-kanałowy Zefir o 17-calowym ekranie, od 1967 „Atol” (19-calowy) i „Alga” (14-calowy). 30 XI 1964 taśmę opuścił półmilionowy odbiornik telewizyjny wyprodukowany w zakładach, 6 XII 1972 dwumilionowy odbiornik typu Neptun, w styczniu 1980 - czteromilionowy. Od 1980 produkowano telewizory kolorowe „Jowisz”.
Od 1966, zmniejszając produkcję telewizorów (przekazując ją stopniowo Zakładom im. Kasprzaka w Warszawie), wprowadzono do produkcji nowe urządzenia: radiostacje szalupowe i pokładowe, nowe typy radiolinii. W 1969 przedsiębiorstwo przemianowano na Gdańskie Zakłady Elektroniczne Unimor. Podstawę produkcji stanowiły od 1959 odbiorniki telewizyjne (6 XI 1976 zszedł z taśmy trzymilionowy 24-calowy odbiornik czarno-biały typu „Neptun 624” – 24 calowy) oraz (małoseryjnie) elektroniczna aparatura morska. Od początku lat 70. XX wieku rozszerzono produkcję urządzeń małoseryjnych o urządzenia lotnicze: radiostacje pokładowe, szybowcowe, samolotowe i lotniskowe dla potrzeb cywilnych i wojskowych.
W latach 80. XX wieku utworzono filie w Tczewie i Pelplinie, w Gdańsku nabyto tereny na Biskupiej Górce ( Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna), przy ul. Trzy Lipy powstał nowy zakład, składający się z galwanizerni, lakierni, hali wtryskarek produkujących detale z tworzy sztucznych oraz hali produkcyjnej, gdzie odbywał się montaż na sześciu nowych taśmach montażowych gotowych odbiorników TV (obecnie w tym miejscu Centrum Handlowe „Morena” Carrefour). W dawnej siedzibie przy ul. Rzeźnickiej 54/56, gdzie zlikwidowano cztery stare taśmy montażowe gotowych odbiorników TV, mieściła się dyrekcja, biura projektowe, narzędziownia, produkcja małoseryjna i wojskowa (przeniesiona na początku lat 90. XX wieku do Kokoszek, ul. Budowlanych 46C), magazyny i produkcja modułów TV. Jeszcze w czerwcu 1992 prezentowano nowy model 21-calowego telewizora z płaskim kineskopem „Unimor Siesta” (SIEmens STAndard), jednak przemiany gospodarcze tego okresu spowodowały, że w 1993 roku zakłady, zatrudniające 3200 osób, miały 200 mld zł długu, kontrahenci występowali o ogłoszenie jego upadłości. Sytuację na krótko poprawiła ugoda z wierzycielami w październiku 1993. W kwietniu 1994 jako pierwsze na Wybrzeżu przedsiębiorstwo uzyskało godło promocyjne „Teraz Polska”. W listopadzie 1994 sprywatyzowane jako Gdańskie Zakłady Elektroniczne Unimor SA.
W 1996 na bazie działów: narzędziownia, tłocznia, wtryskarnia i modelarnia utworzono Unimor. Zakład Usług Mechaniczno-Technicznych sp. z o.o. (pod dawnym adresem), z 51,64% udziałów Skarbu Państwa i 33,2% Unimoru SA, który przejął produkcję detali i narzędzi do produkowanych przez Unimor SA wyrobów elektroniki profesjonalnej i odbiorników telewizyjnych. Ostatni telewizor zszedł z taśmy produkcyjnej 19 XII 1997. Mimo przestawienia produkcji między innymi na potrzeby przemysłu samochodowego, nowych form wtryskowych do produkcji elementów wyposażenia łazienek, AGD, stolarki budowlanej, szyb itd. spółka w 2002 upadła (od 2004 w budynku przy ul. Rzeźnickiej mieści się Urząd Skarbowy, od strony placu Wałowego – Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, od ul. Żabi Kruk i częściowo ul. Rzeźnickiej – do 2015 Wyższa Szkoła Bankowa). 1 II 1997 wydział produkcji małoseryjnej Unimoru SA przekształcono w spółkę Unimor Radiocom (Kokoszki, ul. Budowlanych 46C), producenta sprzętu łączności (radiostacje) dla lotnictwa i marynarki, nadajników radiowych dla radiotelefonii i radiotelegrafii, anten i przekaźników antenowych. W 2007 i 2010 Ministerstwo Skarbu Państwa bezskutecznie szukało nabywcy na posiadane 51,64% akcji spółki, w 2013 postawiono ją w stan upadłości likwidacyjnej.
