BENTER GABRIEL, pastor tczewski
| < Poprzednie | Następne > |
GABRIEL BENTER (Bender, Beuther) (26 I 1682 Gdańsk – 10 V 1721 Tczew), pastor w Tczewie. Zapewne syn Gabriela (ur. Lębork) lub Johanna Adama (ur. Gdańsk), razem zapisanych w listopadzie 1655 do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Sam również był uczniem tegoż Gimnazjum, zapisanym w sierpniu 1697 do przedostatniej klasy (secundy).
Autor wielu drukowanych uczniowskich wierszy. W 1699 publikował wiersze gratulacyjne z okazji ślubu ówczesnego profesora Gimnazjum (a później burmistrza) Johanna Gotffrieda von Diesseldorfa z Adelgundą, córką burmistrza Johanna Ernsta Schmiedena oraz gratulacje z okazji objęcia profesury w Gimnazjum przez Gabriela Groddecka. W 1770 opublikowal wiersz z okazji wyboru na urząd burmistrza Constantina Fredera, w 1701 kolejny, z okazji powrotu z Wersalu misji gdańskiej pod kierunkiem Gabriela von Bömelna. W tym samym roku 1701 dołączył swój wiersz do utworów żałobnych po śmierci rektora szkoły św. Jana Friedricha Büthnera, zaś 22 czerwca, wraz z m.in. Gottliebem Schelwigiem, był autorem wiersza gratulacyjnego dla kolegi, Leonarda Gebauera ze Śląska, prowadzącego kończącą jego gdańskie nauki dysputę pod kierunkiem Samuela Schelwiga. W rok później (1702) żegnał wspomnianego Gottlieba Schelwiga, wybierającego się po skończeniu Gimnazjum na studia. Również w tym samym (1702) roku gratulował wyboru na burmistrza Reinoldowi Wiederowi, osobnym wierszem podobnego wyboru Johannowi Ernstowi Schmiedenowi oraz przyjęcia na studia w Halle kolegom z Gimnazjum, braciom Schraderom: późniejszemu burmistrzowi Joachimowi Jacobowi (1680 – 1746) (uczeń Gimnazjum od 1697) i Johannowi Georgowi (1682–1745) (uczeń od 1699).
Rok 1703 poświęcił na intensywną naukę i dopiero w 1704 publikował dalsze wiersze: z okazji objęcia urzędu drugiego burmistrza przez Andreasa Borckmanna, żegnał Agathę, zmarłą córeczkę Samuela Schelwiga. Wiersze przyniosły mu przyznanie przez Rade Miejska stypendium, dzięki któremu ukończył Gimnazjum Akademickie i mógł podjąć studia. W październiku 1704, wraz z kolegą Jacobem Matthei (uczniem Gimnazjum od 1698), podjął studia teologiczne na uniwersytecie w Rostocku. Już w Rostocku w 1704 opublikował wiersz przeznaczony dla burmistrza Friedricha Gottlieba Engelckego. Studia kończył 3 VII 1706 dysputą teologiczną pod kierunkiem profesora Johanna Fechta (1636–1716), w druku dziękował ogólnie wszystkim władzom Gdańska.
Po powrocie do Gdańska w 1708 opublikował wiersze gratulacyjne dla Joachima Hoppego i
Gabriela von Bömelna z okazji objęcia przez nich godności burmistrzów. W 1709 został kandydatem Ministerium Duchownego na urząd duchownego i jednocześnie kaznodzieją w Domu Dobroczynności. W 1712 opublikował wiersz żałobny po śmierci Sophie Elisabethy, żony burmistrza Johanna Ernsta von der Lindego a córki Constantina Stammera (zm. 1686, pochowany w kościele Najświętszej Marii Panny), sekretarza królewskiego i m.in. starosty tczewskiego. Już rok później (1713) awansował na urząd pastora w Tczewie, po odwołaniu z tej godności Ephraima Fromma, pastora od 1696, przeniesionego do Malborka. Urząd tczewskiego pastora sprawował do śmierci, z tego okresu znany jest tylko jeden jego wiersz, ogłoszony w roku jego śmierci (1721), w którym gratulował pastorowi kościoła św. Bartłomieja Gabrielowi Kehlerowi ukończenia 63 roku życia.
Bibliografia:
Die Matrikel der Universität Rostock, hrsg. Adolph Hofmeister, Bd. 3, Rostock 1895, s. 54.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 184, 269.
Praetorius Ephraim Danziger Lehrer Gedächtniß..., Danzig und Leipzig 1760, s. 34, 82.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 125.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 2, 69.
