DUBANOWICZ WANDA, kompozytorka, dyrygentka, teoretyczka muzyki
| < Poprzednie | Następne > |
WANDA DUBANOWICZ (26 I 1928 Warszawa – 22 X 2006 Gdańsk), kompozytorka, dyrygentka, teoretyczka muzyki, pedagożka Zespołu Szkół Muzycznych w Gdańsku-Wrzeszczu. Zdolności muzyczne wykazywała od najmłodszych lat, próbując wygrywać na pianinie usłyszane melodie ze słuchu, mimo braku muzycznych tradycji rodzinnych. Od 1945 była uczennicą Gdańskiego Instytutu Muzycznego (z siedzibą w Sopocie) w klasie fortepianu Władysława Walentynowicza. Dodatkowo uczyła się grać na waltorni. Po uzyskaniu dyplomu w 1949 kontynuowała edukację muzyczną, studiując dyrygenturę u Bohdana Wodiczki i Feliksa Rybickiego oraz przez dwa lata kompozycję u Konrada Pałubickiego w Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Gdańsku.
Zafascynowana postacią dyrygenta Waleriana Bierdiajewa (1885–1956), chcąc kształcić się pod jego kierunkiem, przeniosła się do Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (PWSM) w Poznaniu. W 1953 ukończyła tam studia z teorii muzyki u Stefana Bolesława Poradowskiego, pobierając także prywatne lekcje kompozycji u Tadeusza Szeligowskiego. Studia z dyrygentury symfoniczno-operowej ukończyła w 1954 u Waleriana Bierdiajewa w warszawskiej PWSM.
Jednocześnie od 1949 była kierownikiem wydziału wychowania muzycznego gdańskiego Zespołu Szkół Muzycznych, pełniąc tę funkcję do 1977. Uczyła przedmiotów teoretycznych, prowadziła zajęcia z dyrygentury na wydziałach instruktorskim (do 1962), pedagogicznym (do 1965) i wychowania muzycznego (do 1977). Od 1953 do 1988 kierowała także szkolną orkiestrą symfoniczną, prowadziła chór oraz zespoły kameralne. Od 1988 na emeryturze, zespoły kameralne prowadziła jednak nieprzerwanie do 2004. Wykształciła wielu muzyków różnych specjalności (m. in. Henryka Czyżewskiego, Eugeniusza Głowskiego, Jerzego Partykę). Prowadziła także aktywną działalność organizatorsko-artystyczną. W latach 1953–1961 pełniła funkcję kierownika muzycznego i dyrygenta Sceny Muzycznej w Teatrze Wybrzeże, w 1959–1989 w Państwowym Teatrze Lalki i Aktora „Miniatura”. Współpracowała z pozostałymi teatrami Gdańska i Gdyni oraz Słupska, Olsztyna, Białegostoku, Torunia, Szczecina, Warszawy i Łodzi.
Pozostawiła po sobie bogaty, wszechstronny i bardzo zróżnicowany dorobek kompozytorski, liczący ponad 100 pozycji. Tworzyła muzykę instrumentalną na różne obsady (np.: Intermezzo na tubę i orkiestrę symfoniczną, 1957; Trzy tańce polskie na 3 klarnety i klarnet basowy lub fagot, 1968; Kwartet fortepianowy, 1972; Dwa preludia organowe, 1985; Kolorowy tramwaj na 3 flety, fagot i fortepian, 1993), wokalno-instrumentalną (np.: Egzotyki na sopran, chór męski na orkiestrę symfoniczną, 1962; Cztery pieśni kaszubskie na sopran, tenor, chór mieszany i orkiestrę, 1967), teatralną (np. do sztuki: Juliusza Słowackiego Maria Stuart, 1960; Williama Szekspira Wesołe kumoszki z Windsoru, 1960; Franciszka Zabłockiego Doktor Lubelski, 1965) oraz głównie muzykę dla dzieci z przeznaczeniem dla dziecięcych widowisk teatralnych (np.: Cudowna lampa Aladyna, 1959; Bajka o dobrym smoku, 1959; Latający wiatrak, 1964; Legendy zodiaku, 1965; Ballady gdańskie, 1966; Od Polski śpiewanie, 1970; Gwiazdkowa opowieść, 1979; Remus – rycerz kaszubski, 1986). W jej twórczości znalazły się nadto: opera dziecięca Piast i Popiel (1963), piosenki dziecięce (np.: Gdańskie kuranty do słów Franciszka Fenikowskiego, 1967) oraz około 30 piosenek pisanych głównie w latach 50. i 60. XX wieku dla solistów i zespołów występujących w Polskim Radiu (np.: Wielka radość w Warszawie, Morze, Wieczór w Ustce, Zaproszenie na wycieczkę). Ostatni utwór – Minischerzo na 2 klarnety i fortepian – skomponowała w 2002. Jej utwory wykonywano także poza granicami kraju: w 1971 w Turynie (Obrazki muzyczne), w 1984 w Mannheim podczas koncertu Muzyka Kameralna w Gdańsku - współcześnie (Smutny Antonio), w 1989 w Tilburgu podczas Koncertu Muzyki Polskiej (Quasi sonata).
Najważniejsze miejsce w jej twórczości muzycznej znalazła muzyka dla dzieci. Stało się tak za sprawą zamówienia, które napłynęło do kompozytorki z Teatru Lalki i Aktora Miniatura. Jej muzyka do widowiska lalkowego Cudowna lampa Aladyna (1959) zebrała wiele pozytywnych recenzji, co zaowocowało dalszą, stałą współpracą z teatrem. Przedstawienia z jej muzyką wystawiano podczas wielu festiwali, m.in.: Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu (lata 1960–1964), Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Lalkowych w Bukareszcie (1965), Festiwalu Teatrów Lalkowych w Monachium (1966), Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu (1973), Dni Kultury Polskiej w Turku (1974) czy Dni Kultury Polskiej w Hawanie (1975).
Odznaczona była Srebrnym (1956) i Złotym (1974) Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985), odznaczeniami „Za zasługi dla Gdańska” (1976), „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1978), „Zasłużony Działacza Kultury” (1977); Medalem Jubileuszowym 40-lecia Teatru Tęcza w Słupsku (1986). Otrzymała Nagrodę Ministra Oświaty i Wychowania stopnia drugiego (1975 i 1988) i pierwszego (1980) za wybitne osiągnięcia w pracy dydaktycznej i wychowawczej (1975), Nagrodę Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Gdańsku za szczególne osiągnięcia w działalności artystycznej i pracy dydaktycznej z młodzieżą (1986); Nagrody Jubileuszowe Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku z okazji 50-lecia i 55-lecia pracy pedagogicznej i artystycznej oraz liczne dyplomy i podziękowania od różnych instytucji z okazji osiągnięć pedagogicznych i artystycznych,.
8 X 2011 jej imię nadano Sali Koncertowej Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w Zespole Szkół Muzycznych w Gdańsku-Wrzeszczu.
Bibliografia:
Wanda Dubanowicz In Memoriam, red. Robert Kaczorowski, Pelplin 2011.
Długońska Barbara, Dubanowicz Wanda, w: Kompozytorzy polscy 1918–2000, t. 2, red. Marek Podhajski, Gdańsk–Warszawa 2005, s.192–193.
Sperski Krzysztof, Wanda Dubanowicz, w: Kompozytorzy gdańscy. Monografie 1945–1978, red. Janusz Krassowski, Gdańsk 1980, s.59-63.
