GALON LUCJAN, pianista, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej
| < Poprzednie | Następne > |
LUCJAN GALON (17 IX 1919 Łysomice koło Torunia – 24 I 1980 Bydgoszcz), pianista, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Gdańsku (PWSM). Syn Lucjana (11 II 1872 Walkowice koło Czernikowa – 1944 Toruń), nauczyciela wiejskiego, muzyka i kompozytora-amatora, założyciela rodzinnego zespołu muzycznego „Orkiestra Galona” i Adelajdy (Adeli) z domu Schwemin (16 XII 1890 Grodzicznie – 1966 Toruń). Pochodził z wielodzietnej rodziny, miał w sumie czternaścioro rodzeństwa, w tym siedmioro przyrodniego, z pierwszego małżeństwa ojca (Paweł, Anna, Maria, Elżbieta, Łucja, Rajmund i Stefania) oraz siedmioro z drugiego małżeństwa (Anna, Urszula, Ksawery, Stanisław, Benedykt, Alfons, Alojzy). Brat Rajmund (14 VIII 1906 Rynek – 19 VI 1986 Toruń) był profesorem nauk geograficznych.
Pierwsze nauki gry na fortepianie pobierał u ojca. Szkolną edukację muzyczną rozpoczął w Instytucie Muzycznym w Toruniu, w klasie fortepianu Janiny Musiałkowskiej. W latach 1936–1939 kontynuował naukę u Wacława Lewandowskiego w Konserwatorium Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu. W okres II wojny światowej służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie (w stopniu szeregowca). Pod koniec wojny podjął studia pianistyczne w Royal Academy of Music w Glasgow pod kierunkiem pianisty Frederica Archibalda Lamonda (1868–1948, najmłodszego ucznia Franciszka Liszta). Dyplom wirtuozowski uzyskał oficjalnie w 1948 pod kierunkiem pianisty Ramsey’a Caldera, zdał komisyjny egzamin końcowy w Londynie. Oficjalnie jednak studiów nie ukończył, przeszkodą była niedostateczna znajomość języka angielskiego. W latach 1945–1949 dawał recitale m.in. w Edynburgu, Glasgow, Newcastle, występował na antenie angielskiego radia BBC. Jeszcze w trakcie studiów, i to w ciągu jednego roku (1945–1946) zagrał 103 koncerty.
W Polsce od 1949, zamieszkał w Bydgoszczy. Na jego prośbę Ministerstwo Edukacji Narodowej uznało zdobyte w Wielkiej Brytanii wykształcenie jako wyższe pełne. Podjął pracę pedagogiczną w bydgoskiej Państwowej Średniej Szkole Muzycznej (późniejsze Państwowe Liceum Muzyczne), w której uczył przez 29 lat. Karierę pedagoga prowadził jednocześnie z działalnością artystyczną. Jednocześnie od 1956 do 1979 prowadził klasę fortepianu oraz zajęcia z zakresu literatury fortepianowej jako starszy wykładowca w PWSM w Sopocie/Gdańsku. W latach 1977–1979 był prodziekanem Wydziału Instrumentalnego tej uczelni. Od 1960 uczył także w Szkole Muzycznej im. Emila Młynarskiego Warszawie.
Od 1950 prowadził ożywioną działalność artystyczną na terenie całego kraju i na antenie Polskiego Radia. Występował z powodzeniem jako solista oraz w duecie fortepianowym ze swoją studentką (przyszłą drugą żoną) pianistką Ireną Barczyńską (pseudonim artystyczny: Skabar). Duet „Galon-Skabar” był swoistym fenomenem w owym czasie, zarówno ze względu na mało popularny wówczas w Polsce skład zespołu, jak i ze względu na zróżnicowany, nieszablonowy repertuar. Specjalizował się w wykonawstwie muzyki romantycznej oraz dzieł kompozytorów francuskich (zwłaszcza Achille-Claude Debussy’ego (1862–1918)), angielskich, amerykańskich i hiszpańskich. Dysponując wiedzą z zakresu literatury fortepianowej oraz różnorodnym repertuarem, był pionierem w popularyzowaniu twórczości kompozytorów nieznanych lub mało znanych w powojennej Polsce. Szeroko propagował współczesną muzykę polską oraz twórczość kompozytorów związanych z Wybrzeżem, m.in. Władysława Walentynowicza (np. w 1976, w duecie z żoną, prawykonał jego Inspiracje op. 2 na Festiwalu Muzyki Współczesnej we Wrocławiu) czy Konrada Pałubickiego. Od 1979 na emeryturze.
Wykształcił 127 pianistów. W gronie jego wychowanków znaleźli się m.in.: Nina Kuźma-Sapiejewska, Krystyna Suchecka, Renata Gleinert, Jerzy Partyka. Autor artykułu O podobieństwach świadomych i nieświadomych w muzyce fortepianowej („Muzyka Fortepianowa II”. Prace Specjalne nr 12 PWSM w Gdańsku, 1977). Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1973); odznaką „Za zasługi dla Gdańska” (1977). Uhonorowany Nagrodami III (1972) i II (1978) stopnia Ministra Kultury i Sztuki za działalność pedagogiczną.
Był dwukrotnie żonaty. Pierwszy związek małżeński zawarł w 1948 w Glasgow z Polką Anną Malwiną z domu Brochwicz-Lewińską (22 V 1926 Lublin – 20 II 2013 Victoria, Kanada), córką pułkownika Zbigniewa Brochwicza-Lewińskiego, chrześnicą Józefa Piłsudskiego, z zawodu językoznawczynią i tłumaczką przysięgłą, od 1950 w Polsce, po rozwodzie, w początkach lat 80. XX wieku emigrantki do Kanady. Doczekał się z tego związku synów Daniela, ur. w Polsce, zamieszkałego w Kanadzie, chorującego i zmarłego na serce, oraz i Dariusza (Dereka), fotografa, ur. w Polsce, studiującego w Europie (dyplom MFA – Master of Fine Arts), zamieszkałego w Kanadzie, rezydującego w Dominice na Karaibach. Po raz drugi żonaty był ze wspomnianą Ireną z domu Barczyńską (16 X 1936 Bydgoszcz – 2004 Bydgoszcz).
Bibliografia:
Dybowski Stanisław, Słownik pianistów polskich, Warszawa 2003, s. 176 –178.
Galon Lucjan, w: Leksykon polskich muzyków pedagogów urodzonych po 31 grudnia 1870 roku, red. Katarzyna Janczewska-Sołomko, Kraków 2008, s. 118.
Galon Lucjan, w: Słownik Biograficzny Powiatu Toruńskiego, red. Jan Krajewski, Toruń 2017, s. 10–14.
Rajs Katarzyna, Lucjan Galon i Irena Skabar-Galon – Mistrz i Uczeń, w: Nauczyciele muzyki na Pomorzu i Kujawach, red. Aleksandra Kłaput-Wiśniewska, Bydgoszcz 2008, s. 211–220.
Skabar-Galon S., Galon Lucjan, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. II, Gdańsk 1994, s. 24.
All Colours of Life – in memory of Anna M. Galon, 1926–2013, https://ozonezonebooks.wordpress.com/tag/lucjan-galon/.
