GRONAU DANIEL MAGNUS, organista, kompozytor
| < Poprzednie | Następne > |
DANIEL MAGNUS GRONAU (chrzest 16 IV 1700 – 2 II 1747 Gdańsk), organista i kompozytor. Jeden z co najmniej trojga, ochrzczonych w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP), dzieci Martina (chrzest 6 X 1664 – 1705) i Elisabethy z domu Maulin, brat Johanna Ernsta (chrzest 12 I 1699) oraz Elisabethy (chrzest 11 X 1699).
W latach 1717–1719 organista kaplicy św. Anny ( kościół św. Trójcy), 1719–1724 kościoła św. Katarzyny, 1724–1730 kościoła Najświętszej Marii Panny, 1730–1747 organista wielkich organów kościoła św. Jana. W 1746 i 1747 otrzymywał kwartalne wynagrodzenie w wysokości 60 florenów. 20 IX 1746 przyznano mu za okres pół roku dodatkowe 50 florenów. Do jego obowiązków należało z pewnością wykonywania przeglądu stanu organów, ponieważ z tego tytułu 2 IX 1746 dostał 16 florenów i 12 gorszy. Ponadto nieodpłatnie dysponował mieszkaniem przy Neunaugenstrasse (obecne Minogi).
W 1738 wszedł w skład siedmioosobowej komisji oceniającej jakość dzwonów carillonowych, wykonanych przez ludwisarza Jana Nicolaasa Dercka dla kościoła św. Katarzyny. Ekspertyzę wystawioną 3 X 1738 podpisali także: Ephraim Biehn, Johann Carl Braunitz, Johann Balthasar Christian Freislich, Christian Petratz, Andreas Hildebrandt oraz Eltjen Wolthers. Jego uczniem był m.in. kompozytor Johann Daniel Glummert. Według swojego następcy na stanowisku organisty w kościele św. Jana, Friedricha Gottlieba Gleimanna, był „najpiękniejszym duchem muzycznym, jakiego Gdańsk miał w swych murach”.
Trzonem jego obfitej, tylko częściowo zachowanej twórczości, były utwory na organy: wariacyjne opracowania melodii chorałowych, preludia, fugi, sonaty, 517 modeli kontrapunktycznych oraz concerto na klawesyn solo. Ponadto jest autorem rozprawy teoretycznej Von Transitionen in der Musik, aus einem Thon in den anderen. W jego posiadaniu znajdowały się rękopisy zespołowej muzyki instrumentalnej z utworami m.in. G. F. Haendla, C. Bernarda Linigkego, J. A. Hassego, Alberti, A. Vivaldiego, Heinricha (zachowane w większości w Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska), świadczące o repertuarze wykonywanym przez kapele kościołów, w których działał.
Jego kompozycje uzyskały wysoką oceną wśród badaczy. Podkreślano szczególnie bogatą registację jego utworów, które są jednym z najważniejszych źródeł registracji organowej XVIII wieku. Za wyróżnienie uznać można wydanie w 1927 przez Gottholda Frotschera czterech wariacji chorałowych. Hermann Rauschning podkreślił w 1931, że utwory te są kontynuacją tradycji muzyki organowej w Gdańsku, zapoczątkowanej przez Paula Sieferta, Ewalda Hinza, Thomasa Strutiusa i Johanna Balthasara Erbena. W 2015 Andrzej Szadejko stwierdził, że 517 modeli kontrapunktycznych to „oryginalne kompendium materiałów praktycznych do kontrapunktu, modulacji, improwizacji i kompozycji …, który można wykorzystywać w szerokim zakresie naukowym i dydaktycznym w programach nauczania akademickiego, jak również do działań artystycznych”.
Pochowany 9 II 1747 w kościele św. Trójcy w grobie nr 166. Po jego śmierci witrycy kościoła św. Jana ( Balthasar Elert, Gottfried Brest, Michael Langwaldt, Christian Thieme) odkupili od Marii Louisy Häußler za 300 florenów cykl 86 wariacji chorałowych na organy i przekazali do zbiorów reprezentowanego przez siebie kościoła.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Akta kościoła NMP, 354/319, s. 409 (chrzest); Akta kościoła św. Jana, 352/22, s. 62 (pochówek).
Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska Ms Akc. 131 / 70 k. 13v, 44r, 44v, 45r, 45v, 47r, 48r.
Frotscher Gotthold, Zur Registrierkunst des achtzehnten Jahrhunderts w: Bericht über die Freiburger Tagung für Deutsche Orgelkunst vom 27. bis 30. Juli 1926, Augsburg 1926, s. 70–75.
Gronau Daniel Magnus (um 1699–1747), 517 fug, t. 1, Wprowadzenie do realizacji basso continuo, kontrapunktu i kompozycji w osiemnastowiecznym Gdańsku: na podstawie anonimowego manuskryptu Ms. Akc. 4125 ze zbiorów Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej (PL-GD), red. Andrzej Mikołaj Szadejko, Gdańsk 2016.
Gronau Daniel Magnus 517 fug, t. 2, Transkrypcja anonimowego manuskryptu Ms. Akc. 4125 ze zbiorów Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej (PL-GD), red. Andrzej Mikołaj Szadejko, Gdańsk 2016.
Rost Martin, Daniel Magnus Gronau und seine Choralvariationen für Orgel, Berlin, 2015.
Rost Martin, Urbaniak Krzysztof, Die Registriervorschriften von Daniel Magnus Gronau's Choralvariationen für Orgel. Eine Quelle zur Interpretation der norddeutschen Orgelmusik des 18. Jahrhunderts, Stralsund 2013.
Szadejko Andrzej Mikołaj, Daniel Magnus Gronau (1700?–1747) – realizacja basso continuo, kontrapunktu i kompozycji w osiemnastowiecznym gdańsku. Na podstawie anonimowego manuskryptu ms.akc. 4125 ze zbiorów Pan Biblioteki Gdańskiej, Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Program Muzyczne Białe Plamy 2015.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986-1992, Bd. 1, 323; 2, 329 (pomyłkowe przestawienie kolumn w wypadku dzieci Martina i Paula Dietricha Gronau).
Z programu koncertu inaugurującego festiwal organowy w Pasłęku 23 VI 2013, http://www.walcker-stiftung.de/Orgelregistrierung.html.
