HADERSCHLIEFF DANIEL, lekarz
| < Poprzednie | Następne > |
DANIEL HADERSCHLIEFF (Haderschlieff, Haderslieff, Hadersleff) (1631 lub 1623 Gdańsk – 8 XI 1675 Grudziądz), lekarz. Syn kupca Lorentza (25 VII 1587 Gdańsk – 1 XI 1623, pochowany w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w grobie nr 216) i poślubionej w kościele NMP 4 III 1610 Catheriny (około 1590 – 16 IV 1639), córki Paula Schultza, po owdowieniu od 18 II 1627 ponownie zamężnej za Salomona Gieslera (1600–1647). Większość rodzeństwa (trzy siostry, dwóch braci, płeć jednego dziecka nie ustalona) zmarło po urodzeniu lub w dzieciństwie, brat Aegidius (pochowany 12 IV 1695 w kościele NMP, w wieku 80 lat), któremu dedykował jedną ze studenckich dysput, był kupcem, w 1653 członkiem Trzeciego Ordynku.
W czerwcu 1635 zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego . 5 V 1636, z gdańszczanami Gottliebem Huppilisem, Johannem Stephanem Majusem, Johannem Beckherem, Nathanaelem Crusiusem, Beniaminem Crusiusem i Melchiorem Schwabe zapisał się na uniwersytet w Królewcu, tak jak wszyscy uznany za małoletniego, skierowany został do dalszych nauk wstępnych. W gdańskim Gimnazjum uczył się u Petera Oelhafa, któremu w trakcie studiów współdedykował dysputę studencką (1641). W trakcie nauki zaprzyjaźnił się z pochodzącym z Głogowa Andreasem Gryphiusem (zapisanym do tegoż Gimnazjum w czerwcu 1634), późniejszym poetą i dramaturgiem.
18 II 1640 przyjęty został na studia na uniwersytecie w Królewcu, korzystał z tzw. stypednium Oelhaffa (ustanowionego przez kupca Davida Oelhaffa (Ölhaffa, Oloffa) (1593–1645)), któremu dziękował za pomoc. W 1641 i 1642 był respondentem (odpowiadającym) w dysputach o anginie i kaszlu, odbytych pod kierunkiem Daniela Beckhera. 16 VII 1643 immatrykulował się na uniwersytecie w Lejdzie (odnotowano, że miał 20 lat), 9 V 1644 na uniwersytecie w Strasburgu. W grudniu 1646 Strasburgu spotkał przyjaciela z gdańskiego Gimnazjum, Andreasa Gryphiusa, który poświęcił mu sonet, a któremu jeszcze w latach 60. XVIII wieku rewanżował się udziałem w jego literackich przedsięwzięciach. 9 i 10 IX 1647 w Strasburgu wygłosił pod kierunkiem profesora Jacoba Valentina Espicha dwa wykłady o twierdzeniach przypisywanych Hipokratesowi i 16 tego miesiąca otrzymał doktorat z medycyny. Rozprawę doktorską opublikował w 1648 w Lejdzie, gdzie powrócił i ponownie immatrykulował się na dalsze studia medyczne 14 II 1648 (zapisany jako mający 27 lat). Od 1649 prywatny lekarz ogólny w Gdańsku. Przeniósł się do Grudziądza, gdzie otrzymał posadę lekarza miejskiego.
Cierpiał na wrodzoną ułomność języka, z trudem mówił i z trudem był rozumiany przez osoby nie mające z nim dłuższego kontaktu. Broniąc doktoratu w Strassburgu, zamiast zwyczajowej dysputy, na jego prośbę zgodzono się na przeprowadzenie wspomnianych wykładów (który z trudem i tak wygłosił). Przyczyny wyłożył przed obroną dziekan tamtejszego Wydziału Medycznego, podkreślając m.in., że wbrew domysłom jakoby nie znał wystarczająco potrzebnego do dysputy języka łacińskiego, zna go świetnie po stojących na wysokim poziomie naukach w gdańskim Gimnazjum Akademickim.
Żonaty był od ślubu 14 III 1650 w kościele NMP z Erdmuth (ur. około 1625), córką pastor kościoła św. Jana Johanna Jacoba Cramera (zm. 1659), wdową po poślubionym 3 II 1644 w Gdańsku kupca Nicolausa Reichenbacha (zm. 13 VII 1647). Blisko związany z rodziną żony, w 1650 gratulował wierszem zawarcia w Szczecinie związku małżeńskiego przez Friedricha, brata teścia, w 1659 żegnał z kolei wierszem żałobny teścia.
Ojciec Erdmunth (chrzest 10 III 1651 – pochowana 20 XII 1727 w kościele NMP), która w tym kościele brała dwukrotnie ślub: po raz pierwszy 26 IV 1676 z Georgiem Johnem (1650–1695), po raz drugi w 1696 z ławnikiem Starego Miasta Gdańska Johanem Christophem Engelbrechtem (1663–1730), Adelgundy (chrzest 18 VI 1652), od ślubu także w kościele NMP 19 IV 1677 żony Jacoba Hesse (Hasse), następnie mieszkającej w Grudziądzu; Johanna Daniela (chrzest 2 VIII 1654 – 17 II 1717), w listopadzie 1661 zapisanego do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, zapewne tożsamego z Danielem Haderschleffem z Gdańska, 22 VII 1663 zapisanego do Gimnazjum Akademickiego w Toruniu na naukę języka polskiego i łaciny, kupca, zmarłego w Amsterdamie, żonatego od 10 II 1688 z Catheriną (14 VII 1660 – 15 XI 1723), córką burmistrza Nicolausa Bodecka, wdową po Georgu Bentzmanie (zm. 1686, syn rajcy Petera Bentzmanna), ojca trzech córka i dwóch synów, wszystkich zmarłych w niemowlęctwie, oraz Anny Benigny (ur. 2 VI 1657).
Bibliografia:
Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV–MDCCCLXXV. Accedunt nomina curatorum et professorum per eadem secula, ed. Willem N. Du Rieu, Hagae Comitum 1875, s. 342.
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 370, 408.
Die alten Matrikeln der Universität Straßburg 1621 bis 1793, ed. Gustav Knod, Strassburg 1897, s. 15.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 129, 197.
Metryka uczniów toruńskiego Gimnazjum Akademickego, t. 1, wyd. Zenon Hubert Nowak i Janusz Tandecki, Toruń 1997, s. 178.
Vitae medicorum Gedanensium Ludwiga von Hammena i Valentina Schlieffa, wyd. Bartłomiej Siek i Adam Szarszewski, Gdańsk 2015, s. 116–120.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 219.
