PAULI MARTIN GOTTLIEB, profesor Gimnazjum Akademickiego
| < Poprzednie | Następne > |
MARTIN GOTTLIEB PAULI (11 I 1721 Lauban (Lubań, Dolny Śląsk) – 12 III 1796 Wittenberga), profesor prawa i historii gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Syn lubańskiego sędziego i burmistrza Christopha Gottloba (1719–1771). Absolwent szkół w rodzinnym mieście. 9 V 1740 zapisał się na Uniwersytet w Lipsku, gdzie początkowo uczęszczał na wykłady z medycyny, 25 II 1745 uzyskał stopień magistra filozofii, 8 VII 1747 tytuł bakałarza prawa, 31 sierpnia tego roku obronił pracę doktorską De theoriae et praxis juridicae discordia, doktor obydwu praw.
W czasach studenckich był m.in. autorem artykułu w pracy Philosophische Untersuchungen vom Seyn und Wesen der Thiere (Filozoficznych badań nad bytem i istotą zwierząt) Johanna Heinricha Winklera oraz zamieszczonego w redagowanej przez gdańszczanina Johanna Carla Weidmanna rozprawie na temat duszy zwierząt (Das Wunderbare in den Seelen der Thiere in einer Gesellschaft guter Freunde abgehadelt (Wspaniałości w duszach zwierząt omawiane w towarzystwie dobrych przyjaciół), Leipzig 1744), z udziałem m.in. gdańszczan Beniamina Groddecka i Daniela Hermanna Richtera. Zatrudniony jako nadworny notariusz i adwokat księcia elektora saskiego, prowadził wykłady z prawa na lipskim uniwersytecie.
W 1753 powołany do Gdańska na stanowisko profesora prawa i historii w Gimnazjum Akademickim oraz szkolnego inspektora, 18 października wygłosił wykład inaugurujący. Podczas przemowy mówił o konieczności studiowania historii, pozwalającej lepiej zrozumieć zagadnienia prawne i wprowadzanie w życie kolejnych prawniczych kodeksów. Na cześć równoczesnego objęcia przez niego profesury i stanowiska rektora Gimnazjum przez Ernsta Augusta Bertlinga utwór Auf ihr muntren Musensöhne skomponował Johann Balthasar Christian Freislich. Doczekał się też z tej okazji gratulacyjnego wiersza uczniów Gimnazjum (Glückwunschode an Martin Gottlieb Pauli beim Antritt seines öffentlichen Lehramtes). Prowadził głównie zajęcia w najstarszej klasie (primie) z prawa rzymskiego i niemieckiego.
Od semestru letniego 1763 profesor zwyczajnego prawa na uniwersytecie w Wittenberdze. Jego awans uczcili odą gratulacyjną uczniowie gdańskiego Gimnazjum (Glückwunschode, als Martin Gottlieb Pauli seine Reise nach Wittenberg, den öffentlichen Lehrstuhl zu besteigen, antrat). W Wittenberdze był jednocześnie pisarzem sądowym oraz członkiem ławy przysięgłych przy sądzie dworskim. Od 1765 profesor „digesti veteris” i dziekan Wydziału Prawa oraz członek miejscowego konsystorza. W semestrach letnich 1767, 1775, 1781 rektor Uniwersytetu. Od 1782 kierownik Katedry Prawa. M.in. pod jego kierunkiem kończył studia (1769) Gottlieb Wernsdorff młodszy, syn profesora gdańskiego Gimnazjum Akademickiego Gottlieba Wernsdorffa, później także profesor w Wittenberdze.
Od 26 XI 1771 mąż Eleonory Amalii (ur. 1744), córki Karla Gottloba Hofmanna (1703–1774), profesora teologii wittenberskiej uczelni, co okolicznościowymi życzeniami uczcił tamtejszy profesor zwyczajny fizyki i astronom, Johann Daniel Tietz (2 I 1729 Chojnice – 11 XII 1796 Wittenberga), siostrzeniec profesora Gimnazjum Akademickiego w Gdańsku, Michaela Christopha Hanowa.
Bibliografia:
Eisenhart August Ritter von, Pauli Martin Gottlieb, w: Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 25, 1887, s. 267–268.
Kotarski Edmund, Gdańska poezja okolicznościowa XVIII wieku, Gdańsk 1997 (przez indeks).
Mokrzecki Lech, Historia w Gimnazjum Gdańskim, w: Gdańskie Gimnazjum Akademickie. Szkice z dziejów, t. I, Gdańsk 2008, s. 221–222.
