RYCHTARSKI JAN, działacz turystyczny
JAN KAZIMIERZ RYCHTARSKI (23 VI 1903 Nadwiślanka, gmina Stężyca, obecnie część Dęblina, województwo lubelskie – 31 VIII 1987 Gdańsk), pracownik Polskich Kolei Państwowych (PKP), działacz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). Syn Kazimierza Jana Rychtarskiego i Stefanii Stanisławy z domu Żochowskiej, brat Tadeusza. W czasie I wojny światowej rodzina zmuszona została do opuszczenia Dęblina, przebywała w Warszawie, Gżatsku (obecnie Gagarin, Rosja, obwód smoleński), Połocku (obecnie Białoruś), by powrócić do Polski po odzyskaniu niepodległości. W 1921 ukończył I. szkołę miejską (średnią, 4-klasową) w Warszawie, a w 1922 kurs buchalteryjny M. Palliera w Warszawie.
Od 28 VIII 1921 do 31 V 1922 był pomocnikiem sekretarza w Zarządzie gminy Wielka Głusza. Od 26 II 1923 do 1 IX 1923 pracował jako kancelista w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych (DOKP) w Radomiu. Od 1 XII 1923 do 31 I 1929 pracował jako kasjer w Zarządzie Elektrowni Wojskowych w Dęblinie. Od 1 II 1929 do 31 III 1929 tamże był buchalterem w Kierownictwie Budowy Lotniska. Od 15 IV 1930 do 31 VIII 1930 pracował tamże jako urzędnik cywilny w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa. Od 1 IX 1930 do 30 XI 1933 referent w Zarządzie Miasta Łucka (obecnie Ukraina), od 9 III 1934 do 31 V 1935 pomocnik sekretarza w Powiatowym Urzędzie Rozjemczym (PUR) w Łucku. Od 1 VI 1935 do 15 X 1936 sekretarz PUR w Horochowie (obecnie Ukraina). Od 16 X 1936 – 31 VIII 1939 ponownie zatrudniony był na stanowisku sekretarza w Powiatowym Urzędzie Rozjemczym w Łucku.
Po wybuchu II wojny światowej od 1 IX 1939 do 1 X 1940 pozostawał bez zajęcia. Od 1 X 1940 do 1 II 1942 pracował w Dęblinie jako elektromonter w niemieckiej firmie budowlanej, od 18 IV 1942 do 2 V 1942 był tamże przodownikiem robotników w Towarzystwie Inżynieryjno-Budowlanym „Inż. Cz. Podlecki”. W okresie od 13 VII 1942 do 1 VIII 1942 był zatrudniony tamże jako siła biurowa w Przedsiębiorstwie Budowlanym „S. Klonowski”, zaś od 28 XI 1942 do 25 VII 1944 pracował jako magazynier w niemieckiej firmie budowlanej.
Po okupacji, od 5 X 1944 do kwietnia 1945 pracował w Wydziale Mechanicznym DOKP w Lublinie. Od 27 IV 1945 do lipca 1945 pracownik DOKP w Gdańsku, z siedzibą w Bydgoszczy. Od 15 VII 1945 do 31 XII 1965 pracował w DOKP w Gdańsku. Od 2 VIII 1945 do 1 VII 1956 zatrudniony był w Wydziale Mechanicznym jako starszy kancelista, podreferendarz i referendarz, od 1 VII 1956 do przejścia na emeryturę 1 I 1965 w Zarządzie Trakcji jako referendarz i starszy referendarz. W latach 1952–1955 był członkiem Rady Miejscowej Związku Zawodowego Kolejarzy (ZZK) w DOKP, w 1953–1959 – Społecznym Inspektorem Pracy przy ZZK w DOKP.
Od 1937 członek PTK. Od 1956 członek PTTK w Kole nr 11 przy DOKP w Gdańsku, od 1957 do 1970 był skarbnikiem. W latach 1958–1960 członek Komisji Rewizyjnej Oddziału PTTK „Trójmiasto” w Sopocie. Od 1971 do 1987 członek Klubu Opiekunów Przyrody i Zabytków przy Oddziale PTTK w Gdańsku. Po przejściu na emeryturę, od marca 1968 do 31 V 1982 pracował jako bibliotekarz w Poradni Krajoznawczej przy Oddziale PTTK Gdańsk, a następnie w Regionalnej Pracowni Krajoznawczej PTTK w Gdańsku.
Członek Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (1931–1939), Polskiego Czerwonego Krzyża (1933–1939), Ligi Morskiej i Kolonialnej (1936–1939), Stowarzyszenia Urzędników Państwowych (1926–1929), Związku Pracowników Samorządowych (1930–1939), Wołyńskiego Stowarzyszenia Techników (1934–1937), Związku Zawodowego Kolejarzy, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji NOT (Koło w Gdańsku).
Autor publikacji Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze w województwie gdańskim w latach 1945–1975 (Gdańsk 1987), Dążenia zjednoczeniowe w społecznym ruchu turystyczno-krajoznawczym w okresie międzywojennym. Przyczynek do dziejów Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (Gdańsk 1974), Pamiętnik z wędrówek krajoznawczych po Polsce (maszynopis, m.in. w zbiorach PAN Bibliotece Gdańskiej, Moja ostatnia praca. Wspomnienia (maszynopis w zbiorach Regionalnej Pracowni Krajoznawczej przy Oddziale Regionalnym PTTK w Gdańsku). Autor artykułów o tematyce historycznej i turystycznej publikowanych m.in. w „Jantarowych Szlakach” i „Turyście”.
Odznaczony Srebrną (1967) i Złotą (1972) Odznaką PTTK, Medalem 100-lecia Turystyki (1973), odznaką „100-lecia Turystyki” (1973), złotą odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki” (1975), Złotą Odznaką Krajoznawczą PTTK (1977), Złotą Odznaką Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji (1984), złotą odznaką Polskiego Związku Filatelistów (1984), medalem „Za Długoletnie Pożycie Małżeńskie” (1984).
Od ślubu 26 XII 1934 w Łucku żonaty był z Bolesławą z domu Englart (Engelhardt) (29 VI 1905 Trościanka (obecnie Ukraina) – 10 I 1989 Gdańsk), córką Antoniego Englarta i Anny z domu Malinowskiej, działaczką PTTK. Ojciec Andrzeja Władysława Rychtarskiego (ur. 22 V 1936). Pochowany wraz z żoną w grobowcu rodzinnym w Dęblinie.
Bibliografia:
Akta osobowe Jana Rychtarskiego, PKP S.A. Centrala, Biuro Spraw Pracowniczych Zamiejscowy Wydział Dokumentacji w Sosnowcu, sporządzone w oparciu o dokumentację przekazaną przez Północną Dyrekcję Okręgową Kolei Państwowych w Gdańsku, sygn. Gd/18/12600.
Zbiory Regionalnej Pracowni Krajoznawczej (RPK) przy Oddziale Regionalnym PTTK w Gdańsku, sygn. VI 1396.
Zbiory Regionalnej Pracowni Krajoznawczej (RPK) przy Oddziale Regionalnym PTTK w Gdańsku, sygn. VI 1553.
Kozłowski Edwin F., Bolesława Rychtarska, Jan Rychtarski w: Żyli i dziali wśród nas. Biografie zmarłych działaczy PTTK województwa gdańskiego, t. II, Gdańsk 2092, s. 34–38.
