SKROCHOWSKA MARIANNA, bibliotekarka, autorka wspomnień
MARIANNA ALBERTYNA SKROCHOWSKA (12 XI 1878 Kraków – 14 III 1980 Gdańsk), pracownica Biblioteki Głównej Politechniki Gdańskiej, autorka wspomnień. Córka Ignacego Mansweta Skrochowskiego (1847–1912), filozofa, historyka, docenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktora „Przeglądu Polskiego” i Celiny z domu Jackowskiej-Fedorowicz (1850–1916), malarki, absolwentki Akademii Sztuk Pięknych w Monachium.
Odebrała edukację domową w Ropie (pow. gorlicki) w domu rodzinnym, w latach 1910–1911 uczyła się w Handelsschule Alois Weiss w Wiedniu, naukę sfinansował jej stryj, ks. Eustachy Skrochowski (1843–1895). W 1911 wyjechała do Francji, pracowała jako sekretarka u ociemniałej pisarki Elisabeth Paris (1841–1919), do jej śmierci mieszkała w jej domu w Avenay, w Szampanii i w jej mieszkaniu w Paryżu. W lutym 1919 uzyskała posadę tłumaczki i stenotypistki w Polskiej Delegacji Ekonomicznej na Kongres Pokojowy w Paryżu. Po zakończeniu prac Delegacji, od listopada 1919, pracowała w Poselstwie Polskim w Paryżu, a po jego reorganizacji w Ambasadzie RP w Paryżu. W 1926 przeszła do Biura Attaché Wojskowego Ambasady RP w Paryżu. Podczas pobytu w Paryżu uzyskała maturę (obowiązującą pracowników MSZ RP) i zdała egzamin z języka francuskiego w Alliance Française.
W 1936 została odwołana z placówki, wróciła do Warszawy, przez kilka miesięcy pracowała w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Od kwietnia 1937 do września 1938 zatrudniona była w Poselstwie RP w Wiedniu. W październiku 1938, w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego, przeszła na rentę. Początek II wojny światowej spędziła w Warszawie, gdzie powielała i kolportowała biuletyn informacyjny, tworzony przez nią na podstawie informacji pozyskiwanych głównie z korespondencji z przyjaciółmi z zagranicy. W 1941 zamieszkała u przyjaciółki w Moszczenicy.
W 1946 przyjechała do Gdańska i zamieszkała wraz z siostrą, malarką Zofią Broszko-Skrochowską i jej mężem, profesorem Michałem Broszko. Po „odmłodzeniu się” w dokumentach o 10 lat, 1 VII 1946 podjęła pracę na stanowisku sekretarki, a następnie bibliotekarki naukowo-technicznej w Bibliotece Głównej Politechniki Gdańskiej, gdzie pracowała do ponownego przejścia na emeryturę 31 XII 1951. Zajmowała się także tłumaczeniami i udzielała lekcji języków obcych (znała biegle języki francuski, angielski, włoski i niemiecki).
Przed wybuchem II wojny światowej przez wiele lat prowadziła dzienniki i zapiski, które uległy, wraz z dokumentami i wszystkimi rzeczami osobistymi, zniszczeniu z mieszkaniem jej szwagra, Michała Broszko, podczas powstania warszawskiego. W połowie lat 50 XX wieku została zachęcona do napisania wspomnień. Wspomnienia z okresu 1912–1955 „Coś niecoś z mojego filmu. Wspomnienia”, przechowywane są w Zakładzie Rękopisów Biblioteki Narodowej w Warszawie. Zawierają ciekawostki dotyczące sytuacji we Francji przed I wojną światową, kolonii polskiej w Paryżu, ważnych wydarzeń jak np. wizyty Józefa Piłsudskiego w Paryżu w 1919, zamachu majowego w 1926, pogrzebu marszałka Ferdinanda Focha w 1929, obchodów stulecia wydania „Pana Tadeusza” w 1934. Charakteryzuje w nich ludzi, których osobiście spotykała, jak np. Władysława Mickiewicza, Jadwigę Zamoyską, Ludwika Pugeta, Olgę Boznańską czy Kazimierza Pruszkowskiego.
Odznaczona medalem 10-lecia Odzyskanej Niepodległości (1928) i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938). Pochowana na cmentarzu Srebrzysko wraz z siostrą Zofią i jej mężem Michałem Broszko.
Bibliografia:
Archiwum Narodowe w Krakowie, Księga chrztów par. Św. Mikołaja w Krakowie-Wesołej, rok 1878, akt 225.
Centrum Obiegu Dokumentów Politechniki Gdańskiej, akta osobowe.
Lipska Ewa, archiwumkobiet.pl/autor/skrochowska-maria.
