LABES JOHANN, kupiec, senator
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN LABES (29 VIII 1754 Gdańsk – 8 VII 1809 Gdańsk), kupiec, senator I Wolnego Miasta Gdańska (WMG), były patron gdańskiej ulicy. Syn pochodzącego z Bukowa Morskiego koło Darłowa Caspara Labesa (zm. 1763 Gdańsk), od 28 XI 1753 dysponujcego kupieckim obywatelstwem Gdańska, i poślubionej 6 XII 1753 w gdańskim kościele Najświętszej Marii Panny (gdzie oboje spoczęli) Christiny Juliany Wallerstein (zm. 1770). Brat m.in. Friedricha Labesa, pastora kościoła św. Jakuba w Gdańsku. Po wczesnej stracie ojca wychowywani byli przez rajcę Johanna Jacoba Lichtenbergera.
8 II 1787 złożył stosowaną przysięgę i 19 XII 1780 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). W 1786 odbył z bratem podróż edukacyjną po Holandii i Anglii. Od 1787 z ramienia władz Gdańska opiekun domu dziecka przy Am Spendhaus (ul. Sieroca) i Szpitala Miejskiego (Lazaretu przy Bramie Oliwskiej), w 1789 delegat do Trzeciego Ordynku. W 1797 został akcjonariuszem spółki, która pod kierunkiem Jakoba Kabruna, przystąpiła do budowy w Gdańsku Teatru Miejskiego. W 1807 został senatorem I WMG. Jako przedstawiciel I WMG brał w grudniu tego roku udział w odbywających się w Elblągu negocjacjach z władzami pruskimi w sprawie przebiegu linii granicznej.
Po ojcu właściciel firmy handlu zbożem i drewnem „Kaspar Labes Erben” („Kaspar Labes Spadkobiercy”) oraz statków handlowych (o statkach ojca zob. gdańska flota handlowa 1454–1793, tabela). W 1808 posiadał flotyllę pięciu statków do przewozu towarów: „Jeschkenthal” (pojemność 400 łasztów), „Der Morgenstern” (380 łasztów), „The Fate” (340 łasztów), „Mit Bedacht” (176 łasztów), „Boreas” (380 łasztów), o łącznej pojemności 1700 łasztów (około 4000 ton), spichlerz na Spichlerzach. Pod koniec XVIII wieku nabył od wdowy po lekarzu Beniaminie Schwartzu produkującą potaż i wajdaż przetwórnię popiołu, leżącą poniżej Leśnej Góry (Waldberg, później Wzgórze Wilhelma, między ulicami Jaśkowa Doliny, Akacjową i Sobótki), wybudował przy niej dwór (obecnie ul. Jaśkowa Dolina 15, później w jego miejscu willa Carla Ottona Steffensa), zalesił stoki sąsiedniej Lisiej Góry (Fuchsberg, później Wzgórze Następcy Tronu/ Wzgórze Książęce), przebił przez wzgórza trakt zwany Kletterstein (ul. Na Wzgórzu), od 1803 przekształcając posiadłość w otwartą dla gdańszczan promenadę publiczną, początkującą późniejszy Park Jaśkowej Doliny. W 1808 sfinansował odnowę drzewostanu Wielkiej Alei.
Mieszkał przy Langgasse 399 (ul. Długa 34), z domem tylnym przy Hundegasse 330 (ul. Ogarna 105). Był także właścicielem kamienicy przy Brotbänkengasse 697 (ul. Chlebnicka 30). Płacone przez Gdańsk kontrybucje napoleońskie i blokada handlu z Anglią doprowadziły go do ruiny, będącej przyczyną przedwczesnej śmierci. Pochowany został w kościele NMP.
Był żonaty z Susanne Jacobine z domu Muhl (1767–1825), miał synów: Carla Wilhelma (1799–1854) i Johanna Eduarda, kupca (zm. 1813 podczas epidemii tyfusu), od 9 V 1809 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind). Spadkobiercy zmuszeni byli sprzedać zrujnowaną wojnami posiadłość w Jaśkowej Dolinie, kamienicę przy Brotbänkengasse (ul. Chlebnicka) (w 1813 jej właścicielem był kupiec Johann Carl Alberti). Po powstaniu Parku Jaśkowej Doliny jeden z jej placów (w okolicach ul. Akacjowej) nazwano jego imieniem. Do 1945 jego imię, Labesweg, nosiła obecna ul. Lelewela w Gdańsku–Wrzeszczu.
