WIEBE ADAM, inżynier, były patron gdańskiej ulicy

< Poprzednie

Następne >

Kolejka linowa pomysłu Adama Wiebego do transportu ziemi z Biskupiej Górki na bastion Przedmiejski, Wilhelm Hondius, 1644

Bastion Wiebego
(tzw. Przedmiejski) podczas rozbiórki, około 1895

ADAM WIEBE (Wybe, Wijbe) (12 VI 1584 lub 1590 Harlingen, Fryzja – 1653 Gdańsk), inżynier budownictwa wodnego, menonita. Od 1616 w Gdańsku, do którego przybył wraz z żoną, Ursulą Margarethe (ur. 1587), w 1624 i 1625 pracował w Warszawie, gdzie otrzymał tytuł inżyniera królewskiego. Mimo ofert pracy z Torunia, Elbląga i Rygi pozostał w Gdańsku na stałe.

Projektował i budował obiekty inżynieryjne, urządzenia i maszyny: most przy Kamiennej Śluzie, akwedukt nad fosą miejską (Riedewand), doprowadzający wody Kanału Raduni do miasta, wiatraki, sieci wodociągowe, melioracje, pogłębiarki, koła wodne, dźwig portowy na Ołowiance itp., w 1633 opracował nowy układ zasilania wodą fontanny Neptuna. W latach 1634–1637 nadzorował wraz z Cornelisem Janssenem prace regulacyjne ujścia Wisły. Był doradcą przy budowie mostu przez Wisłę w Toruniu.

Brał udział w budowie fortyfikacji Gdańska; w 1644 roku zbudowano linowy transporter do wywożenia ziemi ze zbocza Biskupiej Górki, nad Kanałem Raduni i fosą do usypania nadszańca bastionu Góra, nazywanego odtąd jego imieniem (bastion Wiebego). W 1646 brał udział w budowie dekoracji na uroczyste powitanie w Gdańsku królowej polskiej Ludwiki Marii (przygotował mechanizm napędzający ruchome figury Atlasa i Herkulesa na bramie triumfalnej). Posiadał i dzierżawił nieruchomości w Gdańsku i okolicach. Zajmował mieszkanie służbowe przy wieży ciśnień, pod koniec życia w tzw. Domu Nadzorcy obok młyna przy Kamiennej Śluzie. GBU