STOCZNIA GDAŃSKA. ZBIORNIKOWCE SERII B70
| < Poprzednie | Następne > |
ZBIORNIKOWCE SERII B70 o nośności 18 200 – 18 600 DWT budowane były w Stoczni Gdańskiej w latach 1959–1963. Były to jednostki przeznaczone do przewozu paliw płynnych, głównie ropy naftowej. Projekt został wykonany w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych nr 1 pod kierunkiem Jerzego Pacześniaka. Kompletna dokumentacja techniczna wraz z roboczymi rysunkami wyposażenia była przygotowana w 1957. W listopadzie 1957 odbyło się trasowanie, a od maja 1958 – obróbka blach kadłubowych. Stępkę pod prototypową jednostkę położono 20 VII 1959. Funkcję głównych inżynierów budowy pięciu statków, w czterech wariantach, pełnili Andrzej Gawęda oraz Tadeusz Romańczuk. Wielkość ich nośności sprawiała, że były największymi statkami budowanymi w polskich stoczniach.
Silnik dostarczyły fabryka „Zakłady Przemysłu Metalowego H. Cegielski w Poznaniu”, która w 1956 nabyła od szwajcarskiej firmy „Sulzer-Brothers Ltd.” licencję na produkcję silnika 6RSAD76. Napęd stanowił sześciocylindrowy silnik główny „Cegielski-Sulzer 6RSAD76” o mocy 7800 KM przy 119 obrotach na minutę.
Jednostka typu B70 była statkiem jednośrubowym. Czteroskrzydłowa śruba o średnicy 5,5 m wykonana była z importowanego brązu manganowego (zapasowa była staliwna). Kadłub wzmocniony został przeciwlodowo. Maszynownia znajdowała się w części rufowej. Posiadał dużą dziobówkę i rufówkę oraz nadbudówkę na śródokręciu. Ładownia dziobowa przeznaczona była na suchy towar. Statek posiadał 22 zbiorniki ładunkowe o łącznej pojemności (w zależności od wariantu) do około 25 000 m³. Wyposażony był w przepompownię pomocniczą, a ładunek obsługiwany był przez cztery windy parowe. W części dziobowej jednostka posiadała maszt bramowy z dwoma bomami o długości 11,5 m oraz 1,7 tony. Za nadbudówką znajdował się pojedynczy wspornik z bomem o tych samych parametrach (11,5 m długości oraz 1,7 tony). Natomiast przed rufówką zamontowano dwa wsporniki z bomami 1,5 i 3 tony. Ponadto przed kominem znajdował się jeden bom – 3 tony. Statki miały długość 176,90 m; szerokość na wręgach – 21,80 m; wysokość burty – 11,80 m; zanurzenie – 8,85 m. Rozwijały prędkość do 16 węzłów. Zbiornikowce miały zasięg pływania do 17 000 mil morskich. Załoga mogła liczyć do 61 osób.
W trakcie prac nad serią mocno skrócono cykl produkcji. Pierwszy statek budowano przez 23 miesiące, ostatni przez 16. Wybudowano pięć jednostek tego typu, z których cztery dla radzieckiego Sudoimportu, jeden dla Polskiej Żeglugi Morskiej. Statki były budowane według przepisów Lloyd’s Register of Shipping, pod nadzorem Morskiego Rejestru ZSRR. Wszystkie kadłuby statków typu B70 zostały zbudowane na pochylniach B2 i B3 Wydziału K-3 (Wydział Montażu Kadłubów „B”) pod kierownictwem mgr inż. Jerzego Walerona (19 VI 1921 – 16 XII 1976).
Prototypowym zbiornikowcem serii B70 był m/t „Prof. Huber”. W trakcie wyposażania podjęto decyzję o sprzedaży jednostki radzieckiemu armatorowi; statek okazał się bardzo udany, co zaowocowało kolejnymi zamówieniami. W związku z tym zmieniono nazwę statku na m/t „Bauska” (B70-I/1). Trzeci statek zwodowano jako m/t „Prof. M.T. Huber” (Maksymilian Tytus). Był to jedyny zbiornikowiec tej serii pływający pod polską banderą (Polskie Linie Oceaniczne). Matką chrzestną obu statków była córka profesora, Maria Rzepińska (14 XII 1914 – 8 II 1993), historyk i krytyk sztuki. Zbiornikowiec przewoził ropę naftową z portów Morza Czarnego. W styczniu 1963 zderzył się z włoskim statkiem „San Nicolo” na redzie w Odessie. Po przeprowadzeniu remontu, w grudniu 1964 jednostkę przekazano nieodpłatnie Chińsko-Polskiemu Towarzystwu Okrętowemu. Zwodowany 23 III 1961 m/t „Balaklava” (B70-III/2) zawierała pierwszą milionową tonę nośności wszystkich wodowanych statków w Stoczni Gdańskiej (był to 308 statek wybudowany w zakładzie).
Z uwagi na możliwości techniczne i zwiększenie potencjału Stoczni im. Komuny Paryskiej, budowę statków projektu B70 przeniesiono do Gdyni. W latach 1964–1968 powstało w niej sześć kolejnych jednostek („Limbazhi”, „Prejli”, „Plyavinyas”, „Riga”, „Valmiera”, „Tsesis”). Wszystkie zbiornikowce zostały przekazane radzieckiemu odbiorcy - Sudoimportowi.
| Numer | Nazwa | Położenie stępki | Wodowanie | Oddany do użytku | Armator | Kraj | Matka chrzestna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| B70-I/1 | „Bauska” (pierwotnie „Prof. Huber”; nazwa zmieniona w trakcie wyposażania w związku ze zmianą armatora) | 20 VII 1959 | 18 VI 1960 | 30 VI 1961 | Sudoimport | ZSRR | Maria Rzepińska (14 XII 1914 – 8 III 1993), historyk i krytyk sztuki, córka prof. Maksymiliana Tytusa Hubera |
| B70-III/2 | „Balaklava” | 27 VI 1960 | 23 III 1961 | 16 II 1962 | Sudoimport | ZSRR | Gertruda Waniołka (25 VI 1919 – 18 VIII 1972), żona ministra przemysłu ciężkiego Franciszka Waniołki (2 IX 1912 – 16 IV 1971) |
| B70-II/3 | „Prof. M.T. Huber” | 5 IV 1961 | 11 XII 1961 | 3 XII 1962 | Polskie Linie Oceaniczne | Polska | Maria Rzepińska (14 XII 1914 – 8 III 1993), historyk i krytyk sztuki, córka prof. Maksymiliana Tytusa Hubera |
| B70-III/4 | „Baldone” | 19 XII 1961 | 31 VII 1962 | 30 VI 1963 | Sudoimport | ZSRR | |
| B70-IV/5 | „Balvy” | 10 VIII 1962 | 31 III 1963 | 20 XII 1963 | Sudoimport | ZSRR | Nonna Wasiliewa, żona konsula generalnego w Gdańsku |
Bibliografia:
Informacje Tadeusza Deptały, Karola Hajdugi, Zygmunta Tyski.
Deptała Tadeusz, Typy statków ze Stoczni Gdańskiej, Gdańsk 2017 (maszynopis w zbiorach autorki).
Frąckowiak Miłosz, Statki Stoczni Gdańskiej 1947–2013, Gdańsk 2020 (maszynopisu z zasobów Karola Hajdugi w zbiorach autorki).
Historia budownictwa okrętowego na Wybrzeżu Gdańskim, red. Edmund Cieślak, Gdańsk 1972.
Historia Stoczni Gdańskiej, red. Konrad Koch, Jakub Kufl, Wojciech Polak, Przemysław Ruchlewski, Magdalena Staręga, Andrzej Trzeciak, Gdańsk 2018.
Jarecki Edward, Stocznia Gdańska im. Lenina. Życie społeczno-polityczne w latach 1945–1984, Warszawa 1985.
Reference list. List of ships built in the years 1949–1994, up to 31 August 1994 (zestawienie uzupełnione wykazem jednostek wybudowanych do czasu upadłości Stoczni Gdańskiej).
Wojciechowski Henryk, Stocznia Gdańska. Fakty i liczby, Gdańsk 1968.
www.graptolite.net/ZSRR/Prejli.html.
konstrukcjeinzynierskie.pl/silniki-okretowe-z-cegielskiego.
